Sinds de aardbeving van Huizinge van 16 augustus 2012 heeft de aarde onder Groningen niet meer zo geschud als op 8 januari 2018, toen een beving van 3,4 op de schaal van Richter werd gemeten met als epicentrum het dorpje Zeerijp. Anders dan de beving van Huizinge in 2012, heeft de beving van Zeerijp ook landelijk de nodige opschudding veroorzaakt. Het aardbevingsdossier staat meer dan ooit in de belangstelling en maakt inmiddels deel uit van een bredere discussie over de energietransitie en de klimaatproblematiek.

In deze update willen wij een tweetal actuele juridische ontwikkelingen signaleren in het aardbevingsdossier: (1) het nieuwe schadeprotocol dat op 31 januari 2018 is gepresenteerd en per 19 maart 2018 in werking treedt en (2) de uitspraak van het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden van 23 januari 2018 inzake de waardedaling van woningen in het aardbevingsgebied.

Het nieuwe schadeprotocol

Met het nieuwe schadeprotocol trekt de overheid de afhandeling van schade als gevolg van door gaswinning getriggerde aardbevingen geheel naar zich toe. De exploitant en vergunninghouder van de gaswinning, Nederlandse Aardolie Maatschappij B.V. (NAM), een joint-venture van Shell en Exxon Mobile, wordt definitief op afstand gezet. De benadeelde wordt in de gevallen die onder het protocol vallen niet langer belast met een gang naar de rechter om zijn schade te verhalen op de NAM. Voortaan vindt de beoordeling van schademeldingen plaats door een speciaal daartoe in het leven geroepen onafhankelijke Commissie Mijnbouwschade, die namens de overheid zorgdraagt voor vergoeding van schade. Een beslissing van de Commissie is een besluit in de zin van de Algemene wet bestuursrecht, waartegen bezwaar en beroep openstaat. De kernvraag of er voldoende causaal verband is tussen de gemelde schade en de aardbevingen wordt beantwoord aan de hand van het civiele schadevergoedingsrecht, waaronder het op 1 januari 2017 ingevoerde wettelijk bewijsvermoeden (artikel 6:177a BW). Belangrijk is te vermelden dat het schadeprotocol slechts ziet op fysieke schade aan gebouwen of werken en materiële gevolgschade. De nieuwe wijze van schadeafhandeling heeft daarmee geen betrekking op (onder meer) immateriële schade (wegens angst, onzekerheid of stress) en schade als gevolg van waardevermindering van woningen. Het nieuwe schadeprotocol is bedoeld als tijdelijke oplossing totdat er een Instituut Mijnbouwschade en een schadefonds onder publieke regie zijn opgericht.

Uitspraak inzake begroting waardevermindering woningen

Het Gerechtshof Arnhem – Leeuwarden heeft op 23 januari 2018 in een langverwachte en principiële uitspraak (ECLI:NL:GHARL:2018:618)  geoordeeld dat schade als gevolg van waardedaling van woningen in het aardbevingsgebied van Groningen direct en abstract kan worden begroot. Daarmee werd het eerdere oordeel van de rechtbank van 2 september 2015 (ECLI:NL:RBNNE:2015:4185 )  op dit punt bevestigd. De exploitant van het Groningenveld, Nederlandse Aardolie Maatschappij B.V. (NAM), had zich op het standpunt gesteld dat (concrete) schadevergoeding pas mogelijk was per individueel geval bij verkoop van de betreffende woning. Het betreft een procedure die is aangespannen door de Stichting Waardevermindering door Aardbevingen Groningen) en een aantal woningbouwcorporaties.
Het gerechtshof oordeelde dat abstracte schadevergoeding, in afwijking van de hoofdregel, in dit geval zowel redelijk als doelmatig is. Mede in het licht van de maatschappelijke opvattingen – ruimhartige vergoeding van schade als gevolg van activiteiten waarvan de Staat en de Nederlandse samenleving als geheel profiteert – is voldoende dat de schade een voldoende structureel karakter heeft, dat begroting van de schade ook mogelijk is en dat de benadeelden voldoende belang hebben bij abstracte schadevergoeding. Het is afwachten of de NAM dit oordeel van het gerechtshof zal voorleggen aan de Hoge Raad.

Meer informatie

Voor een uitgebreidere signalering van de bovengenoemde punten zie het artikel “Update aardbevingsdossier Groningen: het nieuwe schadeprotocol en begroting waardedaling woningen”.

Neem voor meer informatie over dit of andere onderwerpen op het terrein van het (overheids)aansprakelijkheidsrecht en het bestuursrechtelijke schadevergoedingsrecht contact op met Rense Lubach of Bas ten Kate, advocaten bij Nysingh advocaten-notarissen. E: rense.lubach@nysingh.nl / bas.tenkate@nysingh.nl| T: 026 357 5715 / 026 357 5724 | M: 06 51 659 159 / 06 53 181 214.