Een opvallende zaak van de gemeente Smallingerland. De gemeenteraad heeft in het bestemmingsplan Buitengebied 2013, 2e herziening, het zogenoemde verkenningsonderzoek en opsporingsonderzoek (onderzoeken die – kort gezegd – worden uitgevoerd om te bezien of gas kan worden gewonnen) uitgesloten.
Ruimtelijk belang
De kernvraag is of de gemeenteraad hiermee een ruimtelijk belang nastreeft of niet.
De Afdeling (ABRvS 6 november 2019; ECLI:NL:RVS:2019:3765) stelt voorop dat het doel dat de raad nastreeft, te weten duurzaamheid, op zichzelf een milieuaspect betreft. Het gaat de raad in het kader van de verduurzaming echter niet om milieugevolgen van verkennings- en opsporingsonderzoek dat hij in het bestemmingsplan heeft uitgesloten, maar om de milieugevolgen van het gebruik van aardgas als brandstof door de samenleving. Dit gebruik wordt door de raad vanuit duurzaamheidsoverwegingen onwenselijk geacht. Het gebruik van aardgas als brandstof door de samenleving is als zodanig geen ruimtegebruik van de gronden in het plangebied. De milieugevolgen van dit gebruik van aardgas zijn dan ook geen milieugevolgen van het ruimtegebruik van de gronden in het plangebied. Voor zover de planregeling dus bepaalde onderzoeksactiviteiten in het plangebied uitsluit om de milieugevolgen van het gebruik van aardgas als brandstof door de samenleving te beperken, heeft deze niet tot doel het ruimtegebruik van de gronden in het plangebied of de invloed van het ruimtegebruik op de omliggende gronden te regelen, zodat de planregeling in zoverre een ruimtelijk relevant doel ontbeert. Het bestemmingsplan is daarmee in strijd met artikel 3.1, eerste lid, van de Wro.
Een verkennings-/opsporingsonderzoek kan in een bestemmingsplan wel worden gereguleerd, bijvoorbeeld als de raad om gegronde redenen bevreesd is dat dit onderzoek leidt tot een onaanvaardbare vorm van geluid- of trillinghinder. In een dergelijk geval mogen in een bestemmingsplan wel voorschriften worden opgenomen ter regulering van een verkennings-/opsporingsonderzoek.
Verbod op verkennings-/opsporingsonderzoek
Betekent dit nu dat een gemeenteraad nooit in een bestemmingsplan een verbod op een verkenningsonderzoek, opsporingsonderzoek of de winning van aardgas kan vastleggen? Niet per se. Zoals de minister in de onderhavige zaak ook heeft aangegeven, is het denkbaar dat het verbod ruimtelijk relevant zou kunnen zijn, waar het gaat om het beschermen van bestemmingen die een bijzondere gevoeligheid hebben voor trillingen of geluid, bijvoorbeeld een school, natuurgebied, waterkering of datacentrum. Maar dan is er ook een direct verband met het gebruik van de betreffende grond, en gaat het niet “enkel” om het nastreven van een algemeen doel.
Nu stond het algemene duurzaamheidsdoel van de gemeente (het beperken van het gebruik van aardgas door de samenleving) in een te ver verwijderd verband van datgene wat de gemeenteraad in een bestemmingsplan kan regelen.
Meer informatie
Voor meer informatie over dit onderwerp kunt u contact opnemen met Jan Hein Meijer, E: janhein.meijer@nysingh.nl | T: 088 752 02 46 | M: 06 51 26 18 80.