Overzicht maatregelen en voorzieningen ter beperking van financiële problemen als gevolg van het coronavirus

Zij stellen vaak de vraag welke maatregelen zij kunnen nemen om de financiële gevolgen van het coronavirus af te wenden of te beperken. In diverse bijdragen hebben wij al stilgestaan bij de maatregelen die het kabinet heeft genomen om de financiële gevolgen als gevolg van het coronavirus te beperken. Deze maatregelen zijn gericht op het beschermen van banen en inkomens en trachten de gevolgen voor zzp’ers, MKB-ondernemers en grote bedrijven op te vangen. De maatregelen zorgen ervoor dat bedrijven hun personeel kunnen doorbetalen, bieden zelfstandigen een overbruggingsregeling en maken het via soepelere belastingregelingen, compensatie en extra kredietmogelijkheden mogelijk dat de liquiditeiten (beter) op peil gehouden kunnen worden. Het is niet alleen de overheid die de helpende hand biedt. Ook diverse banken hebben ondernemers aangeboden om gedurende zes maanden aflossingen op te schorten.

In deze bijdragen geven wij een overzicht van een aantal belangrijke faciliteiten waar u als ondernemer een beroep op kunt doen. Een deel van de maatregelen is gericht op het verkrijgen van uitstel van betalingen en/of het vergemakkelijken van het verkrijgen van (aanvullende) financieringen. Daarbij dient bedacht te worden dat de betalingen waarvoor uitstel wordt verkregen of de aangetrokken leningen, op enig moment terugbetaald dienen te worden. Het is daarom belangrijk om goed te bekijken of het nodig is om een beroep te doen op een betreffende regeling en zo ja, te bezien welke regeling of combinatie van regelingen daarvoor het meest geschikt is. Bij de beantwoording van die vragen is het van groot belang om voor de korte en middellange termijn liquiditeitsprognoses op te stellen, zodat u weet welke uitgaven er de komende periode verricht moeten worden, welke inkomsten er naar verwachting ontvangen worden en vanaf welk moment er liquiditeitsproblemen (dreigen te) ontstaan. Omdat het voor veel bedrijven niet eenvoudig is om in te schatten hoe de omzetontwikkeling zal verlopen, is het belangrijk om meerdere scenario’s uit te werken. Wij raden u daarom aan om ook een ‘worst case’ scenario te maken en uit te werken.

Er zijn diverse maatregelen die genomen kunnen worden om de financiële problemen als gevolg van het coronavirus te beperken. Allereerst zijn er maatregelen die u zelfstandig (zonder hulp van derden) kunt treffen, zoals het optimaliseren van het werkkapitaal. Het pakket van maatregelen dat door de overheid is opgesteld valt grofweg uiteen in een viertal regelingen. Financiële ondersteuning voor zelfstandige ondernemers, tegemoetkoming in de arbeidskosten, diverse uitstelregelingen voor onder meer het betalen van belastingen en maatregelen die het voor ondernemers eenvoudiger maken om financiering aan te trekken. In deze bijdrage zullen wij de maatregelen/voorzieningen bespreken en aangeven hoe en op welke wijze u hier een beroep op kunt doen. Achtereenvolgens worden de volgende maatregelen/voorzieningen besproken:

• Optimalisatie werkkapitaal;
• Ondersteuning voor zelfstandige ondernemers (Tozo);
• Eenmalige gift van € 4.000,- (TOGS);
• Tegemoetkoming in de loonkosten (NOW);
• Fiscale (uitstel)regelingen;
• Uitstel aflossingen banken / Qredits;
• Betaling pensioenpremie;
• Eenvoudiger verkrijgen financiering door verhoogde borg-/garantstelling;
  • verruiming van de borgstellingskredieten (BKMB);
  • verruiming regeling Garantie Ondernemersfinanciering (GO);
  • vijdelijke borgstelling voor land- en tuinbouwbedrijven.

(i) Optimalisatie werkkapitaal

Werkkapitaal is het kapitaal dat bedrijven nodig hebben om aan hun kortlopende financiële verplichtingen te voldoen. Het gaat daarbij dus om het kapitaal dat ondernemers nodig hebben om leveranciers te betalen, salarissen te betalen en producten en/of grondstoffen te kopen, etc. Het werkkapitaal is het verschil tussen de vlottende activa (zoals voorraden, debiteuren en liquide middelen) en de vlottende passiva (crediteuren en andere kortlopende schulden). Bedrijven die onvoldoende werkkapitaal hebben, kunnen op termijn dus niet meer voldoen aan de financiële verplichtingen. Het is daarom belangrijk dat u voldoende financiële middelen heeft om aan uw financiële verplichtingen te kunnen (blijven) voldoen. Het kan daarom verstandig zijn om voorgenomen investeringen uit te stellen, voorraadposities wat af te bouwen en extra aandacht te besteden aan een effectief debiteurenbeheer. Ook het tijdelijk niet hoeven betalen van uw crediteuren kan leiden tot een verbetering van de liquiditeitspositie. Wij raden u af om betalingen zomaar stop te zetten, omdat dit vaak averechts werkt en uw relatie met belangrijke partijen ernstig kan schaden. Realiseert u zich dat ook uw wederpartij gevolgen ondervindt van het coronavirus en uw betaling dus nodig heeft voor haar eigen bedrijfsvoering. Wij raden daarom aan om indien u in liquiditeitsproblemen komt, met uw stakeholders contact op te nemen om te bezien welke maatregelen (in onderling overleg) genomen kunnen worden om uw liquiditeitsproblemen te verbeteren.

Naar boven

(ii) Ondersteuning voor zelfstandige ondernemers

Het kabinet komt zelfstandige ondernemers, waaronder zzp’ers, tegemoet met de regeling Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandige ondernemers (Tozo). Deze regeling is gebaseerd op het Besluit bijstandverlening zelfstandigen (Bbz), maar aanvragen worden sneller behandeld en vergoedingen sneller verstrekt. Op basis van de Tozo zijn er twee vormen van ondersteuning mogelijk: (1.) inkomensondersteuning tot aan het sociaal minimum en (2.) een lening voor bedrijfskapitaal.

Zelfstandigen kunnen voor een periode van drie maanden, via een versnelde procedure, aanvullende inkomstenondersteuning krijgen voor levensonderhoud met een maximum van
€ 1.500,- per maand. De regeling wordt uitgevoerd door gemeenten. De gemeenten vullen het inkomen aan tot het sociaal minimum. De verstrekte vergoedingen hoeven niet te worden terugbetaald en er vindt geen vermogens- of partnertoets plaats. De versnelde procedure geldt ook voor het aanvragen van een lening voor bedrijfskapitaal tot maximaal € 10.157,- tegen 2% rente. De maximale looptijd van de lening is 3 jaar. Tot 1 januari 2021 hoeft er nog niet afgelost te worden. De lening mag niet worden gebruikt om bestaande leningen te herfinancieren en per huishouden wordt maximaal 1 keer een uitkering en bedrijfskapitaal toegekend. Een Tozo dient aangevraagd te worden op het laagste inkomen binnen het huishouden. De regeling wordt uitgevoerd door de gemeente van uw woonplaats (en dus niet de gemeente waar het bedrijf is gevestigd). U kunt bij de gemeente waar u woont terecht voor een aanvraag via een digitaal aanvraagformulier, (vaak) te vinden op de website van de betreffende gemeente.

Naar boven

(iii) Eenmalige gift van € 4.000,-

 De gift is bestemd voor ondernemers die werkzaam zijn in sectoren die direct getroffen zijn door de kabinetsmaatregelen om het coronavirus in te dammen. De tegemoetkoming is bedoeld voor MKB-bedrijven (met of zonder personeel) die schade lijden door een gedwongen sluiting, de inperking van bijeenkomsten en/of het negatieve reisadvies. U komt in aanmerking voor de gift als de hoofdactiviteit van uw onderneming overeenkomt met een van de in de regeling genoemde Standaard Bedrijfsindeling-codes (SBI-codes). Elk bedrijf dat zich in het Handelsregister inschrijft, krijgt een of meer SBI-codes. Onder meer eet- en drinkgelegenheden, bioscopen, kappers, reisorganisatie, zwembaden, organisatiebureaus voor evenementen en winkeliers kunnen aanspraak maken op de gift. U kunt een aanvraag voor de gift van € 4.000,- indienen bij het RvO. Indien u de juiste gegevens verstrekt, wordt de aanvraag binnen drie maanden door het RVO goedgekeurd en daarna uitbetaald. U heeft tot 26 juni 2020 de tijd om een aanvraag in te dienen. Het bedrag van € 4.000,- is belastingvrij en vrij te besteden. Er is een aantal voorwaarden waar ondernemingen aan moeten voldoen om aanspraak te maken op de gift. U kunt de voorwaarden bekijken op de website van RVO.

Naar boven

(iv) Tegemoetkoming in de loonkosten

Een ondernemer die een omzetverlies van minimaal 20 procent verwacht, kan bij het UWV voor een periode van drie maanden een tegemoetkoming in de loonkosten aanvragen. Daartoe heeft het kabinet de Tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging voor Werkbehoud (NOW) in het leven geroepen. De NOW is vanaf 6 april 2020 opengesteld en vervangt de huidige regeling Werktijdverkorting. Op basis van de NOW kunnen ondernemers een tegemoetkoming van maximaal 90 procent (afhankelijk van het omzetverlies) aanvragen. Bij het wegvallen van 100% van de omzet bedraagt de subsidie 90% van de loonsom. Bij een lagere omzetdaling zal de subsidie steeds evenredig worden vastgesteld. De werkgever betaalt het loon aan de betrokken werknemers in de periode waarin de subsidie wordt ontvangen. Het UWV zal een voorschot verstrekken ter hoogte van 80% van de verwachte subsidie. Binnen 24 weken na afloop van het tijdvak waarvoor de subsidie is vastgesteld, dient de werkgever de vaststelling van de subsidie aan te vragen. Hiervoor is in beginsel een accountantsverklaring vereist. Voor een uitgebreidere samenvatting willen wij graag verwijzen naar de bijdragen van onze collega’s arbeidsrecht op onze website.

Naar boven

(v) Fiscale (uitstel)regelingen

Een groot gedeelte van de maatregelen die genomen worden betreffen uitstelregelingen. Dat betekent in feite dat bedrijven voor een bepaalde periode vrijgesteld worden van een financiële verplichting.

Om ervoor ter zorgen dat ondernemers liquiditeitsproblemen het hoofd kunnen bieden, is er de mogelijkheid om een bijzonder uitstel van betaling van diverse belastingen te verkrijgen. Het gaat om onder meer de inkomstenbelasting, vennootschapsbelasting, omzetbelasting en loonbelasting. De versoepeling geldt in ieder geval tot 19 juni 2020. De Belastingdienst zal uitstel van betaling verlenen als de ondernemer schriftelijk motiveert dat hij door de coronacrisis in de problemen is gekomen. Zodra het verzoek om uitstel bij de Belastingdienst binnen is, stopt de Belastingdienst met de invordering. De individuele beoordeling van het verzoek vindt op een later moment plaats, waarbij de gebruikelijke vereisten voor het verlenen van uitstel blijven gelden. Om ondernemers tegemoet te komen, zal de Belastingdienst de komende tijd een verzuimboete voor het niet (tijdig) betalen achterwege laten of terugdraaien. De behandeling van verzoeken om uitstel moet (achteraf) handmatig plaatsvinden, zodat de behandeltijden kunnen oplopen. Het aanvragen van uitstel is eenvoudiger. U kunt via een formulier uitstel vragen voor het betalen van inkomstenbelasting, vennootschapsbelasting, omzetbelasting en loonheffing. Het formulier zal op korte termijn worden uitgebreid. Naast bovengenoemde uitstelregeling zijn er nog een aantal andere voorzieningen waar aanspraak op gemaakt kan worden. Zo is het voor bedrijven met een g-rekening (bedrijven die personeel uitzenden of uitlenen) mogelijk om bij de Belastingdienst een verzoek in te dienen om het tegoed op de g-rekening te deblokkeren. Dat heeft tot gevolg dat tegoeden die zijn gereserveerd voor de loonheffing of de BTW worden vrijgegeven. Voor meer informatie over de fiscale regeling kunt u terecht op de website van de Belastingdienst.

Naar boven

(vi) Uitstel aflossing banken / Qredits

Er is een aantal banken die in navolging van de overheid een aanvullende maatregel heeft aangekondigd om kleinere ondernemers te helpen. Financieel gezonde bedrijven krijgen van deze banken zes maanden uitstel van aflossingen op hun leningen tot € 2,5 miljoen. Daarbij gaat het om klanten van ABN AMRO, ING, Rabobank, de Volksbank en Triodos Bank. De diverse uitstelregelingen verschillen per bank. De verschillen zitten onder meer in (1.) de hoogte van het krediet waarvoor uitstel verkregen kan worden, (2.) de wijze waarop het uitstel wordt verleend en (3.) of het uitstel betrekking heeft op de rente. Wij raden u aan om voor de mogelijkheden te kijken op de website van uw bank of contact op te nemen met uw contactpersoon bij de bank. Ook voor ondernemers die een financiering hebben van meer dan € 2,5 miljoen kan het zinvol zijn om contact met de bank op te nemen om te bezien welke mogelijkheden er zijn.

Voor kleine en startende ondernemingen is het vaak lastig om via de bank aan een financiering te komen. Veel kleine en startende ondernemingen hebben daarom een financiering afgesloten bij mircokredietenverstrekker Qredits. Voor kleine ondernemers die geraakt worden door de coronaproblematiek wordt uitstel van aflossing aangeboden voor de duur van zes maanden en wordt de rente gedurende deze periode automatisch verlaagd naar 2 procent. Het kabinet ondersteunt Qredits voor deze maatregel met maximaal € 6 miljoen.

Naar boven

(vii) Betaling pensioenpremie

In een gezamenlijk persbericht van 21 maart 2020 hebben De Stichting van de Arbeid, de Pensioenfederatie en het Verbond van Verzekeraars te kennen gegeven dat ook de pensioensector ondernemers tegemoet wil komen als deze problemen ervaren bij het betalen van pensioenpremies. Omdat de problemen per werkgever per sector verschillen, wordt aangeven dat er binnen de wettelijke mogelijkheden wordt gekeken naar diverse oplossingsrichtingen waarbij gedacht kan worden aan het treffen van een betalingsregeling of soepelere betalingstermijnen.

Naar boven

(viii) Eenvoudiger verkrijgen financiering door verhoogde borg-/garantstelling

Indien bovengenoemde maatregelen onvoldoende zijn voor een onderneming om de financiële problemen het hoofd te bieden, zijn er diverse regelingen op basis waarvan het voor ondernemers eenvoudiger is om vreemd vermogen aan te trekken.

1. verruiming Borgstelling MKB-Kredieten (BMKB)
   De regeling is bedoeld voor ondernemingen met maximaal 250 fte met een jaaromzet tot € 50 miljoen of een balanstotaal tot € 43 miljoen. Bedrijven die als gevolg van het coronavirus in de financiële problemen komen, kunnen banken en andere financiers verzoeken tot het tijdelijk verstrekken van een overbruggingskrediet of een verhoging van het Rekening Courantkrediet. Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat staat via de BMKB borg voor de kredieten aan ondernemers, zodat zij makkelijker geld kunnen lenen. Ondernemers kunnen hiervoor terecht bij kredietverstrekkers, zoals banken. In de reguliere regeling betreft het borgstellingskrediet 50% van het krediet dat de financier, vaak een bank, verstrekt. De borg van de overheid bedraagt 90% van dit borgstellingskrediet. Met de verruimingsmaatregel die per 16 maart 2020 is ingegaan, wordt de omvang van het borgstellingskrediet in de BMKB verhoogd van 50% naar 75%. Met de verruiming van de regeling is het eenvoudiger om geld te lenen, omdat de overheid voor een groter deel garant staat waardoor financiers minder risico lopen en dus meer en/of sneller een geldlening kunnen verstrekken. Aanvragen dienen te worden gedaan door een geaccrediteerde financier. Een lijst van de geaccrediteerde financiers staat op de website van het RVO. De overheid heeft met de Nederlandse banken afspraken gemaakt over de beoordeling van de kredietaanvragen op basis waarvan de banken de toepassing van het BKMB zonder tussenkomst van RVO kunnen afhandelen.
2. verruiming regeling Garantie Ondernemersfinanciering
   MKB-bedrijven en grote ondernemingen die problemen ondervinden bij het verkrijgen van bankleningen en bankgaranties kunnen gebruik maken van de Garantie Ondernemingsfinanciering-regeling (GO). Het kabinet heeft ook deze regeling versoepeld door het garantieplafond van de GO te verhogen van 400 miljoen naar 1,5 miljard euro. Met de Garantie Ondernemingsfinanciering helpt het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat zowel het MKB als grote ondernemingen door middel van een 50%-garantie op bankleningen en bankgaranties. Het maximum per onderneming ligt tijdelijk op € 150 miljoen. Indien u gebruik wenst te maken van de regeling, dient u zich tot uw bank te wenden. Om gebruik te kunnen maken van de regeling gelden wel diverse voorwaarden, waarbij onder meer van belang is dat uw onderneming in de kern gezond is, er sprake is van bevredigende rentabiliteits- en continuïteitsperspectieven, er het afgelopen jaar geen bovenmatige kapitaalonttrekking heeft plaatsgevonden en dat de financiering wordt aangegaan ter uitbreiding van de faciliteit (en niet in het kader van een herfinanciering, waarbij de risico’s op de overheid worden afgewenteld).
3. tijdelijke borgstelling voor land- en tuinbouwbedrijven
   Voor de land- en tuinbouwbedrijven komt er een tijdelijke borgstelling voor werkkapitaal onder de regeling Borgstelling MKB-Landbouwkredieten. Daarmee staat het kabinet borg voor de kredieten van agrarisch ondernemers. Het kabinet streeft ernaar om deze tijdelijke verruiming van de Borgstelling MKB-Landbouwkredieten zo snel mogelijk open te kunnen stellen.

Naar boven

Conclusie

De bovengenoemde regelingen helpen u hopelijk de komende periode door. Wij begrijpen dat u zich zorgen maakt over de toekomst van uw onderneming en dat de maatregelen/voorzieningen waar u nu een beroep op kunt doen (eventuele) financiële problemen niet zomaar oplossen. Uitstel van betalingen leidt immers niet tot afstel en extra financieringen dienen terugbetaald te worden. Wij helpen u graag om te bezien op welke wijze de negatieve gevolgen voorkomen c.q. beperkt kunnen worden.