Bestuursrecht specialist Mark Tunissen gaat in op het wijzigingsvoorstel Wet open overheid. Van Wob naar Woo.

In april 2016 is door de Tweede Kamer het wetsvoorstel open overheid (Woo) aangenomen. Het wetsvoorstel dient ter vervanging van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob). Het heeft tot doel om de overheid transparanter te maken en het functioneren van de democratische rechtsstaat te versterken. Er dient een cultuurverandering ten aanzien van de omgang met informatie plaats te vinden bij de overheid, aldus de Memorie van Toelichting bij het wetsvoorstel. Zo worden overheden en semioverheden onder de Woo verplicht om openbare informatie rechtstreeks toegankelijk te maken. Meer in het algemeen kan gezegd worden dat er met de invoering van de Woo (en het komen te vervallen van de Wob) een kentering plaatsvindt van een passieve openbaarmakingsverplichting voor overheden (middels een zgn. ‘Wob-verzoek’), naar een actieve openbaarmakingsverplichting voor overheden. De Woo gaat daarmee een stap verder dan de Wob, hetgeen onder andere op uitvoeringsniveau vergaande implicaties heeft.

Bezwaren en nader onderzoek

Hoewel er brede consensus bestaat over het belang van de Woo, stuitte het initiële wetsvoorstel op de nodige bezwaren – onder andere vanuit de VNG – omdat de uitvoering ervan naar verwachting hoge inzet van mensen en middelen zou vergen. Vooral de eis dat een bestuursorgaan een voor iedereen toegankelijk elektronisch register diende bij te houden van alle  bij dat bestuursorgaan berustende documenten, kon op de nodige kritiek rekenen. Simpelweg onuitvoerbaar volgens sommigen. In overleg met het kabinet en de indieners van het wetsvoorstel is toen besloten om de behandeling door de Eerste Kamer aan te houden, in afwachting van nader onderzoek.

Wijzigingswetvoorstel

Dit onderzoek is inmiddels afgerond, zo berichtte minister Ollongren van Binnenlandse Zaken op 2 januari 2019 aan de Tweede Kamer. Het onderzoek c.q. overleg heeft geleid tot een wijzigingswetsvoorstel Woo (in parlementair jargon wordt een dergelijk wijzigingsvoorstel ook wel een ‘novelle’ genoemd), dat de steun heeft van de rijksoverheid en de decentrale overheden. In dit voorstel worden een aantal inhoudelijke wijzigingen voorgesteld en wordt een aantal technische verbeteringen geformuleerd. Het doel van de Woo blijft ongewijzigd. De belangrijkste wijzigingen die worden voorgesteld zijn:

  • het eerder voor bestuursorganen vereiste register met ingekomen en uitgaande stukken vervalt en wordt vervangen door een overheids-breed meerjarenplan voor de verbetering van de digitale informatiehuishouding, en een binnen de bestuursorganen aan te wijzen contactpersoon die burgers kan informeren over de beschikbaarheid van overheidsinformatie;
  • bestuursorganen kunnen gefaseerd werken aan verruiming van actieve openbaarmaking;
  • de omschrijving van actief openbaar te maken documenten is verduidelijkt en meer toegesneden op de uitvoeringspraktijk van bestuursorganen.

 

Het voorstel van wijziging is inmiddels door de initiatiefnemers – de Kamerleden Snels (GroenLinks) en Van Weyenberg (D66) – bij de Tweede Kamer ingediend.

 

Met de voorgestelde wijzigingen lijkt de Woo er nu toch echt van gaan komen, mogelijk dit jaar nog. Van ontwikkelingen houden wij u uiteraard op de hoogte.