Mededingingsrecht in de zorg

In de zorg wordt veel samengewerkt tussen en met zorgaanbieders en wordt regelmatig informatie uitgewisseld. Daarbij staat veelal het verbeteren van de kwaliteit van zorg voorop. De Mededingingswet is daarbij van belang, omdat deze een belangrijke rol speelt bij de wijze waarop de samenwerking wordt ingericht en wordt vastgelegd in een overeenkomst. Een samenwerking die in strijd is met het mededingingsrecht kan namelijk tot hoge boetes van de Autoriteit Consument & Markt (ACM) leiden en tot nietigheid van een (onderdeel van) een samenwerkingsovereenkomst. Gedrag dat leidt tot misbruik als sprake is van een dominante positie is ook thema dat van belang is in de zorgsector. Daarnaast zien we in de zorg ook regelmatig fusies, overnames of de oprichting van joint ventures (deze worden ook wel “concentraties” genoemd) tot stand komen. Voor veel concentraties is voorafgaande toestemming van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) en de ACM vereist.

Thuis in de zorg

Nysingh is thuis in de zorg. Ons mededingingsteam heeft jarenlange ervaring in de zorgsector. We combineren onze expertise op het gebied van het mededingingsrecht met onze specifieke sectorkennis, zodat we u optimaal kunnen adviseren over de inrichting van uw samenwerking en andere initiatieven en u kunnen bijstaan bij het binnen korte tijd verkrijgen van de benodigde goedkeuringen van de NZa en de ACM. Wij adviseren en assisteren regelmatig verschillende zorgaanbieders en brancheorganisaties in de zorg.

Zorg mededinging

Samenwerking

De Juiste Zorg op de Juiste Plek (JZOJP), ketenzorg, zorgnetwerken, herinrichting van de zorg, specialisatie, verwijzingen en uitwisseling van data zijn maar een paar voorbeelden van samenwerking waarbij tijdig moet worden beoordeeld welke risico’s vanuit mededingingsrechtelijk oogpunt aanwezig zijn. In sommige gevallen staan zorgverzekeraars achter een samenwerking, maar dat volstaat niet om te concluderen dat de samenwerking ook “mededingingsproof” is.

 

Aan de hand van uw wensen ten aanzien van samenwerking brengen wij in kaart welke afspraken mogelijk zijn en waar ruimte bestaat om gewenste afspraken aan te passen, zodat zij alsnog binnen de kaders van de mededingingsregels passen. Ons mededingingsteam heeft onder meer vele ziekenhuizen en zorgaanbieders op het gebied van ouderenzorg, thuiszorg, GGZ en kraamzorg geadviseerd over samenwerking. Ook grote brancheorganisaties in de zorg hebben wij geadviseerd, onder andere over beleid en adviezen aan leden. Onze diepgaande kennis van de zorgsector is daarbij essentieel gebleken.

Onderzoek of inval (dawn raid) van de ACM

Onze ervaring – in meer dan 35 kartelonderzoeken – is dat bijstand vanaf het begin van een door de ACM gestart onderzoek van groot belang is. Het is zaak om zo snel mogelijk een oordeel over de positie van de zorgaanbieder te verkrijgen en de strategie te bepalen. Het is daarom van belang ook al tijdens een inval (dawn raid) of aangekondigd bedrijfsbezoek van de ACM juridische bijstand te vragen. Het is overigens ook verstandig voorbereid te zijn op een inval van de ACM. Wij kunnen met u een draaiboek voor invallen opstellen en u verder informeren over de gang van zaken tijdens zo’n inval.

Clementie in geval van deelname aan een overtreding

Wanneer u ontdekt dat uw zorginstelling heeft deelgenomen aan concurrentiebeperkende afspraken (een kartel) is het tijdens een kartelonderzoek of daarvoor verstandig om te overwegen een clementieverzoek in te dienen bij de ACM. In een clementieverzoek verschaft u informatie aan de mededingingsautoriteit en krijgt u daarvoor een boete-immuniteit of een korting op de boete.

 

Een clementieverzoek is ook te overwegen als blijkt dat u een zorginstelling heeft overgenomen die zich in het verleden aan kartelovertredingen schuldig heeft gemaakt. Als overnemende zorginstelling kunt u namelijk voor die vroegere overtredingen aansprakelijk worden gehouden. Bij het indienen van een clementieverzoek moet worden afgewogen welke informatie wordt verschaft, of eerst anoniem een verzoek wordt ingediend en wat de consequenties van het verzoek kunnen zijn. Wij adviseren u daar graag over.

Compliance

Bij met name grotere zorgaanbieders is het niet altijd eenvoudig de naleving van het mededingingsrecht te verzekeren. Voor medewerkers op ‘gevoelige’ posities zal duidelijk moeten zijn wat wel en niet is toegestaan in afspraken met andere zorgaanbieders of zorgverzekeraars. Een door de raad van bestuur gedragen compliance programma (nalevingsprogramma) kan overtreding van de Mededingingswet voorkomen en, in het geval dat er toch een overtreding is begaan, mogelijk als verzachtende omstandigheid bij de ACM worden aangevoerd.

 

Compliance programma’s zijn maatwerk. Wij gaan samen met u na voor welke medewerkers een compliance programma zin heeft, hoe procedures binnen uw instelling zo kunnen worden ingericht dat het risico op overtredingen zo klein mogelijk wordt gehouden en wat de consequenties moeten zijn van een toch geconstateerde overtreding.

Misbruik machtspositie of aanmerkelijke marktmacht

Wanneer een zorgaanbieder of zorgverzekeraar een dominante positie inneemt op de markt, mag daarvan geen misbruik worden gemaakt. Wat als een goede strategie beschouwd wordt, kan door de ACM toch als strijdig met de wet worden aangemerkt. De ACM heeft haar eigen benadering van wat zij als misbruik ziet, bijvoorbeeld ten aanzien van (hoge of lage) tarieven en weigering om te contracteren.

 

Bij een dominante positie spelen ook de verplichtingen die samenhangen met aanmerkelijke marktmacht een rol, waar de NZa op toeziet. Wanneer sprake is van aanmerkelijke marktmacht kan de NZa bijvoorbeeld verplichtingen opleggen.

 

Wij kunnen u op dit terrein adviseren en de juiste aanknopingspunten voor toegestaan gedrag met u bespreken. Ook kunnen wij u adviseren over het gedrag van andere zorgaanbieders of zorgverzekeraars waarvan u hinder ondervindt. Soms zal daarvoor economisch onderzoek nodig zijn. Vanuit onze kennis van het mededingingsrecht kunnen wij een dergelijk economisch onderzoek goed aansturen.

Fusies, overnames, joint ventures

Wanneer een concentratie moet worden aangemeld bij de NZa in het kader van het zorgspecifieke concentratietoezicht is een gedegen voorbereiding zowel wat betreft de op te leveren documenten als het betrekken van de ondernemingsraad, cliëntenraad, zorgverzekeraars, zorgkantoren, banken en/of andere stakeholders, essentieel.

 

Onze experts hebben ervaring in vele concentratietrajecten bij de NZa en weten welke aanvliegroute vereist is om de voorbereiding zodanig vorm te geven dat de procedure bij de NZa snel doorlopen kan worden. Wij geven de voorbereiding op een praktische manier samen met u vorm, stellen de benodigde aanvraag op en begeleiden de procedure bij de NZa.

 

Met onze ervaring met vele meldingen bij de ACM en diepgaande kennis van de zorgsector geven wij ook advies over de kansen en strategie bij concentraties in de zorg die bij de ACM gemeld moeten worden. Daarnaast stellen wij de benodigde concentratiemelding op en begeleiden wij de procedure bij de ACM. Wij hebben in eerdere zaken verschillende zorgaanbieders begeleid in trajecten bij de ACM. Denk daarbij aan fusies tussen ziekenhuizen, overnames van algemene ziekenhuizen door UMC’s, fusies en overnames in de eerste lijn, overnames in de kraamzorg, fusies en overnames in de ouderenzorg en fusies en overnames in de GGZ.

Onze specialisten

Sluiten
Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Post Type Selectors