Kamerbrief biedt duidelijkheid over inhoud en proces herziening pachtwetgeving

Knelpunten huidige pachtwetgeving

Allereerst komen de knelpunten van de huidige pachtwetgeving aan bod. Door de systematiek van de huidige pachtwetgeving betreft meer dan 90% van de nieuwe pachtcontracten kortlopende geliberaliseerde pachtcontracten. Deze kortlopende pachtcontracten leveren agrarische ondernemers te weinig zekerheid op en kennen vaak relatief hoge pachtprijzen.

Ten tweede bevat kortlopende pacht te weinig prikkels voor duurzaam bodembeheer voor de pachter. In de praktijk zal een pachter zijn schaarse middelen immers niet met prioriteit inzetten voor het investeren in de kwaliteit van landbouwgrond die hij wellicht over een (paar) jaar weer kwijt is.

Mede tegen de achtergrond van deze twee belangrijke knelpunten van de huidige pachtwetgeving licht Adema vervolgens enkele facetten van de voorgenomen herziening van de pachtwetgeving toe. Hij komt tevens met enkele uitvoeringstechnische aanpassingen en een uiteenzetting van het vervolgproces.

Geliberaliseerde pacht

Een belangrijk doel van de herziening van de pachtwetgeving is dat langlopende pacht de standaard wordt bij nieuwe pachtcontracten. Om dit te bereiken zal het huidige systeem van de pachtwetgeving omgedraaid worden, waarbij kortlopende pacht in prijs wordt gemaximeerd en niet de langlopende pacht, zoals nu het geval is. Met deze aanpassing zullen verpachters alleen in uitzonderlijke omstandigheden kiezen voor pachtcontracten die korter zijn dan zes jaar, aldus Adema.

Reguliere pacht

De bestaande reguliere pachtafspraken blijft grotendeels ongemoeid. Wel wil Adema het wettelijke criterium of er nog steeds sprake is van een (economisch) duurzame agrarische bedrijfsvoering verduidelijken. Dit om te borgen dat daadwerkelijk sprake blijft van agrarische bedrijfsvoering, en niet van “hobbymatig boeren”. Bij verduidelijking van het wettelijke criterium wordt aansluiting gezocht bij bestaande rechtspraak.

Verder wil Adema door middel van de wetswijziging voorkomen dat de grond wordt onderverpacht zonder toestemming van de verpachter en niet beschikbaar komt voor langlopende of kortlopende pacht door andere pachters. Door onderverpachting is de pachtgrond na afloop van het reguliere pachtcontract soms in slechtere conditie dan percelen die in kortlopende pacht worden uitgegeven.

Teeltpacht

Voor de kortlopende teeltpacht zal in de gewijzigde wetgeving een uitzondering komen op het systeem van vaste prijzen. Anders zouden intensieve telers mogelijk gemeden worden door verpachters. Wel komen er extra eisen om oneigenlijk gebruik te voorkomen. Zo wordt de regel dat teeltpacht slechts voor een beperkt aantal teelten mogelijk is verduidelijkt.

Verduurzamen

Vanwege de noodzakelijke verduurzaming van de landbouw, zal de gewijzigde pachtwetgeving duurzaamheid in pachtcontracten faciliteren. Inzet is dat pachters en verpachters bij nieuwe pachtcontracten zoveel mogelijk moeten kunnen komen tot voor iedereen acceptabele afspraken rond verduurzamen, bijvoorbeeld op het gebied van bodemkwaliteit, waterkwaliteit en biodiversiteit. De vrijheid zal niet onbeperkt zijn. De grens komt te liggen bij “het redelijke”, zo stelt Adema.

Pachtnormen

In de gewijzigde pachtwetgeving zal ook een aangepaste systematiek van de pachtnormen opgenomen worden. Daarbij zullen de huidige regionormen in de toekomst gedifferentieerd worden naar bodemsoort en productiemogelijkheden. Bij deze wijzigingen zal het opbrengend vermogen van de grond leidend zijn bij het bepalen van de nieuwe pachtnormensystematiek. Ook wordt gekeken naar mogelijkheden om de schommelingen in de pachtnormen te dempen.

Overige wijzigingen

Naast enkele uitvoeringstechnische wijzigingen komt Adema ook nog met enkele bijzondere wijzigingen op het gebied van duurzaamheid.

Zo zal het Rijksvastgoedbedrijf vanaf 2023 een duurzaamheidscriterium opnemen in de openbare procedures voor het uitgeven van gronden in geliberaliseerde pacht, op basis van bestaande duurzaamheidscertificaten.

Daarnaast zal er een digitaal portaal komen waarbij duurzame verpachters hun wensen rondom duurzaam grondgebruik voor pachters inzichtelijk kunnen maken. Op die manier zullen duurzame pachters en verpachters elkaar beter weten te vinden.

Vervolgproces

Inzet van Adema is voor het einde van de huidige kabinetsperiode een wetsvoorstel bij de Tweede Kamer te hebben liggen. Stappen die de overheid zelf kan zetten, vooruitlopend op de wijziging van de pachtwetgeving, zullen eerder worden genomen. Daaronder valt bijvoorbeeld de hiervoor genoemde website om duurzame pachters en verpachters met elkaar in contact te brengen.

Tot slot

Met deze kamerbrief lijkt de al zo lang voorgenomen herziening van de pachtwetgeving weer een stapje dichterbij. De brief geeft bovendien een aardig inzicht in de voorgenomen wijzigingen. De komende periode zal duidelijk worden hoe en wanneer dit alles precies vertaald wordt in een  wetsvoorstel. Wordt vervolgd.

Meer informatie

Wilt u meer weten over het pachtbeleid en de herziening van de pachtwetgeving?  Neem dan contact op met Jessica de Roos of Jelle Cosijnse .