De ministerraad heeft afgelopen vrijdag ingestemd met een voorstel van minister Sander Dekker voor Rechtsbescherming over de inzet van digitale middelen bij het passeren van akten in noodsituaties. Het voorstel gaat nu voor advies naar de Raad van State en zal naar verwachting medio april in het parlement worden behandeld. De tekst van het wetsvoorstel en van het advies van de Raad van State worden openbaar bij indiening bij de Tweede Kamer.
Het voorstel is mede op verzoek van de KNB (Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie) tot stand gekomen. De KNB heeft daarbij aangegeven dat zij de volgende werkwijze voor ogen ziet:
- Een partij bij de akte verschijnt op afstand (d.m.v. een audio- en videoverbinding) voor de notaris;
- Omdat deze partij op afstand voor de notaris verschijnt, verklaart deze partij de akte niet te kunnen ondertekenen;
- De notaris maakt van deze verklaring – alsmede de reden van verhindering – melding in de akte.
Een en ander is een belangrijke uitzondering op art. 43 lid 4 Wet op het notarisambt, waarin is voorgeschreven dat de verschijnende personen zelf de akte tekenen. Deze werkwijze geldt daarom alleen voor noodsituaties, waardoor een partij vanwege het coronavirus niet op kantoor voor de notaris kan verschijnen, de notaris vanwege het coronavirus niet bij deze partij op bezoek kan en bovendien geen gebruik kan worden gemaakt van een onderhandse volmacht. Notarissen moeten vervolgens goed in hun dossier verantwoorden waarom zij deze werkwijze hebben gevolgd.
Deze werkwijze zal vooral van nut zijn bij het passeren van testamenten en hypotheekakten, omdat dit akten zijn die niet bij onderhandse volmacht getekend kunnen worden.
Er zijn notarissen die ook nu al (dus zonder duidelijke wettelijke grondslag) deze werkwijze hanteren. Daarmee worden risico’s gelopen, met als uiterste risico ongeldigheid van de akte en nietige rechtshandelingen. Hiermee moet dus zeer voorzichtig worden omgegaan.
Het voorstel van minister Dekker is gedaan met de gedachte dat het van groot belang is dat de samenleving zoveel als mogelijk normaal blijft functioneren. Mede in dat verband heeft het ministerie van Justitie en Veiligheid eerder al de notaris op de lijst met ‘vitale beroepen’ geplaatst, zij het alleen in bijzondere en urgente situaties. Het betreft alleen de notaris, de toegevoegd notaris of waarnemingsbevoegde kandidaat-notaris. Andere kantoormedewerkers vallen niet in deze regeling.