Huidige toepassingen van AI in de zorg

AI-systemen worden op verschillende manieren al ingezet binnen de gezondheidszorg, enkele voorbeelden:

Diagnose en behandeling: AI-systemen als IBM’s Watson for Oncology analyseren medische dossiers en wetenschappelijke literatuur om artsen te ondersteunen bij het stellen van diagnoses en het aanbevelen van behandelingen.

Medische beeldvorming: AI-Algoritmen worden gebruikt om beelden van röntgenfoto’s, MRI-scans en CT-scans te analyseren. Deze technologie kan bijvoorbeeld in sommige gevallen tumoren en andere afwijkingen sneller en nauwkeuriger detecteren dan radiologen.

Voorspellende Analyse: AI kan helpen bij het voorspellen van ziekte-uitbraken en het identificeren van patiënten die een hoog risico lopen op complicaties. Door het analyseren van elektronische gezondheidsdossiers kunnen deze systemen patronen herkennen die wijzen op een verhoogd risico op bijvoorbeeld hartfalen of diabetes.

Robotica: Door AI bestuurde chirurgische robots, zoals die gebruikt in het Da Vinci Surgical System, voeren uiterst precieze operaties uit. Door de verbeterde nauwkeurigheid vermindert de kans op complicaties.

Voordelen van AI in de zorg

De toepassing van AI in de gezondheidszorg kan tot diverse voordelen leiden, zoals:

Betere diagnoses: Zie het voorbeeld hierboven. Dit kan leiden tot vroegere detectie van ziekten en effectievere behandelingen.

Verhoogde efficiëntie: AI kan routinematige en repetitieve taken automatiseren, zoals het bijwerken van medische dossiers en het verwerken van administratieve taken. Dit geeft zorgverleners meer tijd om zich te richten op patiëntenzorg.

Kostenbesparing: Door efficiëntie te verbeteren en fouten te verminderen, kan AI helpen de kosten van de gezondheidszorg te verlagen. Bijvoorbeeld door het verminderen van onnodige tests en procedures.

Personalisatie van Zorg: AI kan helpen bij het ontwikkelen van gepersonaliseerde behandelplannen die zijn afgestemd op de specifieke behoeften van elke patiënt. Dit kan de effectiviteit van behandelingen verhogen en de patiënttevredenheid verbeteren.

Uitdagingen van AI

Naast voordelen zijn er ook uitdagingen, zoals de volgende:

Ethiek en Privacy: Het gebruik van AI in de gezondheidszorg roept ethische vragen op, vooral wat betreft de privacy van patiënten. Het is essentieel dat er strikte richtlijnen en regelgevingen wordt ontwikkeld om de veiligheid en vertrouwelijkheid van medische data te waarborgen.

Transparantie en vertrouwen: AI-systemen moeten transparant zijn en hun beslissingen moeten begrijpelijk kunnen worden uitgelegd. Het is cruciaal dat zorgverleners en patiënten vertrouwen hebben in de technologie.

Integratie met bestaande systemen: Het integreren van AI met bestaande gezondheidszorgsystemen kan complex zijn. Er is behoefte aan interoperabele oplossingen die naadloos kunnen samenwerken met bestaande elektronische gezondheidsdossiers en andere systemen.

Opleiding en vaardigheden: Zorgverleners moeten worden opgeleid in het gebruik van AI-technologieën. Dit vereist een aanzienlijke investering in training en onderwijs.

AI-Verordening

Wat in elk geval dient bij te dragen aan transparantie en vertrouwen in AI en het op een verantwoorde manier gebruiken van AI is de invoering van de AI-Verordening. De AI-Verordening heeft namelijk tot doel een geharmoniseerd regelgevingskader te creëren voor het gebruik van AI in de Europese Unie. De AI-verordening richt zich op het waarborgen van de veiligheid, transparantie en verantwoordelijkheid van AI-systemen. De verordening maakt gebruik van een risicogebaseerde benadering, waarbij AI-systemen worden ingedeeld in drie risicocategorieën: onaanvaardbaar risico (verboden AI), hoog risico en laag risico.

Toepassingen van AI in de gezondheidszorg vallen vaak onder de categorie hoog risico vanwege de directe impact op de gezondheid en veiligheid van patiënten. Voor hoog risico AI-systemen stelt de verordening strikte eisen aan transparantie, gegevensbeheer, menselijke supervisie en veiligheid.

De AI-Verordening treedt gefaseerd in werking om instellingen en bedrijven de gelegenheid te geven zich op de nieuwe regelgeving voor te bereiden. De verwachting is dat de officiële tekst in juni of juli 2024 wordt gepubliceerd. 20 dagen na het moment van publicatie gaat er een overgangsperiode van 24 maanden lopen. AI met een onacceptabel risico dient echter al 6 maanden (+ 20 dagen) na publicatie van de officiële tekst van de markt gehaald te worden. Vanaf medio 2026 geldt de AI-Verordening naar verwachting dus nagenoeg volledig. Nagenoeg omdat er een paar uitzonderingen zijn die pas op een later moment (2027 en 2030) gaan gelden.

Overige regelgeving

Nieuw ontwikkelde AI zal overigens niet alleen aan de AI-Verordening moeten voldoen, maar ook aan al bestaande wetgeving en regelgeving zoals de AVG en de Verordening Medische Hulpmiddelen (MDR) en de Verordening voor medische hulpmiddelen voor in-vitro diagnostiek (IVDR).

Blogreeks

In vervolgblogs zullen we nader ingaan op diverse aspecten van de AI-Verordening.