Gerechtshof Amsterdam, 14 september 2021, ECLI:NL:GHAMS:2021:2823

Cliq Digital wordt aansprakelijk gesteld door een in de Verenigde Staten gevestigde contractspartner Mobile Life.
Als Cliq c.s. de aanspraak meldt bij haar verzekeraar Allianz, stelt deze zich op het standpunt dat er te veel onduidelijkheden zouden zijn over de feiten, om een standpunt over de dekking te kunnen innemen. Bovendien meent Allianz dat mogelijk een uitsluiting van toepassing is. Allianz gaat niet over tot het voeren van verweer tegen de aansprakelijkstelling en vergoedt de kosten daarvan niet. Zij meent dat Cliq Digital onvoldoende informatie beschikbaar stelt om de aanspraak onder de verzekering te kunnen beoordelen.

Cliq Digital is bij die stand van zaken zelf met Mobile Life in overleg getreden over een mogelijke regeling. Zij heeft Allianz van de voortgang daarvan steeds op de hoogte gehouden en heeft met Mobile Life een schikking bereikt. Cliq Digital vordert veroordeling van Allianz tot betaling van het door Cliq Digital aan Mobile Life betaalde schikkingsbedrag (onder aftrek van het eigen risico) en daarnaast een veroordeling tot betaling van de kosten die door een Amerikaans advocatenkantoor in rekening zijn gebracht, als kosten van verweer, voor het tot stand brengen van de schikking.

In eerste aanleg heeft de rechtbank overwogen dat zij niet kon vaststellen of daadwerkelijk sprake is van schade van Mobile Life waarvoor Cliq aansprakelijk was. De rechtbank heeft daarom de vordering van Cliq Digital afgewezen.

Allianz had dekking moeten erkennen en de schaderegeling ter hand moeten nemen

Het hof onderzoekt of Allianz terecht het standpunt heeft ingenomen dat de dekking niet kon worden beoordeeld.

Het hof overweegt dat een aansprakelijkheidsverzekering als de onderhavige ook dekking biedt voor onterechte claims in de vorm van verweersbijstand en vergoeding van de kosten van verweer.

Daarbij komt dat ook schade als gevolg van een schikking is gedekt. Als een schikking in de zin van de verzekeringsvoorwaarden wordt bereikt kan Allianz dus tot uitkering zijn gehouden, ook als niet is komen vast te staan dat er schade is en/of als niet vaststaat dat een verzekerde rechtens aansprakelijk is voor enige schade.

Het hof overweegt verder dat op Allianz als verzekeraar de bewijslast rust van de toepasselijkheid van de uitsluiting voor Contractual Liability, waarop een beroep was gedaan. Die bewijslast brengt mee dat Allianz duidelijk moet maken waarom zij denkt dat deze uitsluiting in dit geval van toepassing is of zou kunnen zijn. Dat heeft Allianz niet gedaan. Als Allianz bij gebreke van informatie niet hard kon maken dat een uitsluiting van toepassing was, komt dat naar het oordeel van het hof voor haar risico.

Al met al is het hof van oordeel dat Allianz een dekkingsstandpunt had kunnen en moeten innemen, op basis van de door Cliq verstrekte informatie. Allianz had dekking moeten verlenen en de schadebehandeling op zich moeten nemen. Als zij meende een beroep te kunnen doen op een uitsluiting, had zij ter zake een dekkingsvoorbehoud kunnen maken.
Als Allianz op basis van de haar verstrekte informatie meende dat de aanspraak van Cliq Digital niet gedekt was, had zij dat standpunt moeten innemen en Cliq Digital daarover niet in onzekerheid moeten laten.

Het hof oordeelt vervolgens dat het gerechtvaardigd was dat Cliq Digital zelf haar belangen tegenover Mobile Life is gaan behartigen. In de gegeven omstandigheden mocht Cliq Digital de gedragingen en verklaringen van Allianz redelijkerwijs opvatten als een (feitelijke) afwijzing van hun aanspraak op dekking.

Het hof overweegt dat door de feitelijke weigering om dekking te verlenen en de schadebehandeling op zich te nemen, Cliq Digital in de positie was gebracht dat zij ervan mocht en moest uitgaan dat zij de mogelijke financiële gevolgen van een eventuele aansprakelijkheid jegens Mobile Life zelf zouden moeten dragen. Het stond Cliq Digital daarom vrij om de schaderegeling zelf ter hand te nemen en in dat kader een schikking te treffen. Dat leidde niet tot het verlies van het recht om Allianz alsnog tot dekking aan te spreken, mits zij bij het tot stand brengen van de schikking jegens Allianz de zorgvuldigheid zouden betrachten die van hen als ‘prudent verzekerden’ mocht worden verwacht.

Het hof verwijst naar het arrest van dit hof van 24 juli 2008, ECLI:NL:2008:BG3764. Daar was aan de orde dat de verzekeraar dekking had geweigerd, maar uiteindelijk is vastgesteld dat de aanspraak wel degelijk was gedekt. Dit hof heeft overwogen dat een verzekeraar zich in een dergelijk geval tegenover de verzekerde niet meer kan beroepen op het ontbreken van aansprakelijkheid wanneer de verzekerde met inachtneming van de zorgvuldigheid die van hem jegens de verzekeraar mag worden verwacht de schadeafwikkeling zelf ter hand neemt en in dat kader een schikking treft met zijn wederpartij. Alsdan heeft de bereikte schikking te gelden als een verwezenlijking van het risico waartegen de verzekering dekking beoogt te verlenen en is de vraag of een andere strategie wellicht tot een (nog) beter resultaat zou hebben geleid niet meer relevant (vgl. ook Hof Den Haag 14 april 2020, ECLI:NL:GHDHA:2020:760).

Het hof overweegt dat deze redenering ook geldt in het geval dat geen sprake is van een dekkingsweigering, maar een situatie waarin geen standpunt over de dekking wordt ingenomen. Anders dan Allianz verdedigt, rust de bewijslast van de stelling dat Cliq Digital zich niet als prudent verzekerden hebben gedragen op Allianz. Uitgangspunt is dat het een verzekerde na een dekkingsweigering door de verzekeraar vrij staat zelf de schadeafwikkeling ter hand te nemen, zonder het recht te verliezen om de verzekeraar vervolgens tot dekking aan te spreken. De eisen van redelijkheid en billijkheid (artikel 6:248 BW) brengen daarbij mee, dat de verzekerde de schadebehandeling met inachtneming van de vereiste zorgvuldigheid ter hand neemt. Als uiteindelijk komt vast te staan dat de aanspraak wel degelijk gedekt is en dus vast staat dat de verzekeraar met zijn dekkingsweigering is tekortgeschoten in de nakoming van de verzekering, heeft een door de verzekerde bereikte schikking te gelden als een verwezenlijking van het risico waarvoor de verzekeraar dekking dient te verlenen. Dit is slechts anders als de verzekeraar gemotiveerd feiten en omstandigheden stelt en bij betwisting bewijst, op grond waarvan kan worden aangenomen dat de verzekerde bij het tot stand brengen van een schikking niet prudent heeft gehandeld.

Cliq Digital heeft Allianz vooraf te kennen gegeven dat zij met Mobile Life over een schikking wilde gaan praten. Omdat het Cliq Digital vrij stond om zelf een schikking tot stand te brengen met haar wederpartij, was zij niet gehouden Allianz inhoudelijk bij de schikkingsonderhandelingen te betrekken of haar stukken daarover te verstrekken. Niettemin heeft zij Allianz herhaaldelijk gevraagd of zij bij de onderhandelingen betrokken wilde worden. Allianz heeft toen meegedeeld dat zij voor zichzelf daarbij geen rol weggelegd zag. Cliq Digital heeft Allianz nadien steeds op hoofdlijnen van de voortgang van de schaderegeling op de hoogte gehouden.

Het hof komt tot de conclusie dat Cliq Digital, alle omstandigheden in aanmerking genomen, in de wetenschap dat zij de gestelde schade van Mobile Life wellicht zelf zou moeten dragen, een redelijke schikking is aangegaan. Dit brengt met zich dat Allianz zich er nu niet meer op kan beroepen dat er scenario’s denkbaar zijn waarin Cliq Digital niet, of tot een lager bedrag, aansprakelijk zou zijn gehouden. Allianz heeft dekking geweigerd, zodat Cliq Digital zelf de schadebehandeling op zich moest nemen, terwijl de aanspraak wel degelijk was gedekt.

Onder deze omstandigheden komt Allianz geen beroep toe op de in de verzekeringsvoorwaarden opgenomen voorwaarde voor dekking van een schikkingsbedrag dat een schikking met haar voorafgaande schriftelijk toestemming tot stand moet zijn gekomen.