Het is lange tijd stil gebleven rondom het wetsvoorstel bestuur en toezicht rechtspersonen dat op 8 juni 2016 werd ingediend bij de Tweede Kamer. Veel zorginstellingen hebben de stichting als rechtsvorm en dus zou met de nieuwe wet het algemene wettelijk kader voor die instellingen wijzigen.
Hoewel de inwerkingtreding nog altijd niet in zicht is, is er een aantal ontwikkelingen te melden. Op 8 november jl. werd een nota naar aanleiding van het verslag en een nota van wijziging ingediend. Inmiddels is op 21 november 2018 besloten dat de beide nota’s betrokken zullen worden bij de verdere behandeling van het wetsvoorstel.
De doorgevoerde wijzigingen roepen wel wat vragen op.
Andere indeling leidt tot meer flexibiliteit of tot meer onderscheid?
De regels voor bestuur en toezicht worden niet langer geplaatst in het algemene deel van Boek 2 BW, maar – per rechtspersoon – in de daarvoor bestemde delen van Boek 2 BW. De aanpassing is volgens de Minister voornamelijk wetstechnisch van aard. De achtergrond is dat er volgens de Tweede Kamer in het wetsvoorstel teveel uniformering plaatsvond terwijl flexibiliteit juist geboden is omdat er verschillende rechtspersonen zijn. De Minister stelt voorop dat het wetsvoorstel recht moet doen aan de flexibiliteit die het ondernemingsrecht biedt, naast het verhogen van de kwaliteit van bestuur en toezicht bij verenigingen, coöperaties, onderlinge waarborgmaatschappijen en stichtingen. Dit resultaat kan volgens de Minister ook worden bereikt door de betreffende bepalingen uit te schrijven in de titel die de desbetreffende rechtspersoon reguleert.
Het is de vraag of hierdoor niet de deur op een kier wordt gezet voor inhoudelijke verschillen bij de toepassing van de regels in de praktijk, hetgeen op gespannen voet staat met de uniformeringsgedachte van het wetsvoorstel. Met name het woord ‘voornamelijk’ en de flexibiliteit waaraan wordt gerefereerd in de toelichting lijken wel enige ruimte te bieden aan de rechtspraktijk om tot verschillende invulling te komen van – letterlijk gezien – dezelfde regels voor de verschillende rechtspersonen.
RvC mag ook de naam RvT dragen
Nieuw is ook dat het gewijzigde voorstel van wet uitdrukkelijk bepaalt dat een raad van commissarissen bij een vereniging of stichting ook ‘raad van toezicht’ kan worden genoemd. Dat sluit beter aan bij de bestaande praktijk van verenigingen en stichtingen.
Vervallen wijzigingen, gemiste kans?
Een andere wijziging ten opzichte van het oorspronkelijke wetsvoorstel is dat de bepaling dat een bestuurder of commissaris niet meer stemmen mag uitbrengen dan de andere bestuurders respectievelijk commissarissen tezamen, uitsluitend van toepassing blijft op de NV en BV. Hetzelfde geldt voor de ontstentenis- en beletregeling voor bestuurders en commissarissen die bepalen wat er moet gebeuren als één of meer van hen afwezig zijn. Als deze regelingen ook van toepassing zouden worden op de andere rechtspersonen waaronder de stichting, zou dat betekenen dat – in strijd met het uitgangspunt van het wetsvoorstel – er wel wijzigingen moeten worden aangebracht in bestaande bestuurs- en toezichtstructuren.
Hoewel de wetgever dit dus niet (meer) verplicht wil stellen, zijn de regelingen mogelijk wel wenselijk voor uw stichting.
Uitgangspunt bij bestuur en toezicht is de collegialiteit van besluitvorming. Vandaar dat niet één bestuurder of toezichthouder de andere bestuurders of commissarissen mag overrulen. Voor stichtingen en verenigingen zou dat principe niet anders moeten zijn. Verder is het ook nuttig een ontstentenis- en beletregeling in de statuten op te nemen bij andere rechtspersonen dan de BV en de NV. Vaak blijkt in de praktijk dat over dergelijke zaken niet is nagedacht met alle problemen en risico’s van dien, niet in de laatste plaats voor de zittende (onbezoldigde) functionarissen.
Meer informatie
Heeft u vragen over wat e.e.a. kan gaan betekenen voor uw instelling of vraagt u zich af of uw statuten nog up-to-date zijn, neem dan contact op met Joris de Leur, E: joris.deleur@nysingh.nl | T: 088 752 00 48 | M: 06 53 25 98 18.
Mr. Marloes Poelsema is mede-auteur van dit blog. Marloes was bij Nysingh werkzaam van 2007 tot 2022.