Transportondernemingen hebben de afgelopen twee decennia een grote digitaliserings- en automatiseringsslag gemaakt. Routes worden automatisch ingepland en GPS-tracking en de digitale tachograaf waken over de veiligheid van de chauffeur en de vervoerde goederen. Op één terrein is de digitalisering echter altijd achtergebleven en dat is het gebruik van de vrachtbrief. Deze gaat nog vrijwel altijd op papier van hand tot hand. Door de in deze bijdrage te bespreken Benelux-pilot met digitale vrachtbrieven komt hierin verandering.
CMR en protocol
Hoewel het op grond van Nederlandse wetgeving (en bij nationaal wegvervoer) mogelijk is gebruik te maken van een elektronische vrachtbrief, ligt het in het internationaal wegvervoer gecompliceerder. Op het internationaal wegvervoer is (doorgaans) de Conventie voor het Internationaal Vervoer van Zaken over de Weg van de Verenigde Naties, beter bekend als het CMR-verdrag, van toepassing.
Het CMR-verdrag is geratificeerd door 55 landen (“lidstaten”). Dit zijn vrijwel alle Europese landen (ook buiten de EU), maar bijvoorbeeld ook Marokko, Rusland, Tunesië en Turkije. Het CMR-verdrag is dwingend van toepassing op internationaal vervoer over de weg, indien de plaats van verzending of inontvangstneming een lidstaat is.
Het CMR-verdrag schrijft voor dat verzenders, transportondernemingen en ontvangers gebruik maken van CMR-vrachtbrieven. Vanaf 5 juni 2011 is een protocol bij het CMR in werking dat (alleen) lidstaten die het protocol ondertekend hebben toestaat ook de digitale vrachtbrief (“e-CMR”) te accepteren.
De elektronische vrachtbrief in de praktijk
Een praktische moeilijkheid bij het gebruik van e-CMR is dat niet alleen gekeken moet worden naar de toelaatbaarheid daarvan in het land van verzending en van ontvangst, maar ook naar de toelaatbaarheid in doorvoerlanden. Zo heeft België het e-CMR-protocol niet geratificeerd waardoor vervoer naar Frankrijk en Spanje (beiden wel toegetreden tot het protocol) toch via een conventionele vrachtbrief dient te geschieden.
De Benelux-pilot
Als gevolg van de nu gestarte pilot, kan binnen de Benelux gebruik gemaakt worden van een elektronische vrachtbrief. De grondslag van de pilot is Beschikking M (2017) 12 van het Comité van Ministers van de Benelux Unie betreffende een intra-Benelux proefproject met de digitale vrachtbrief. Via artikel 1 lid 5 CMR-verdrag wordt het gebruik van de elektronische vrachtbrief mogelijk gemaakt, waarbij het e-CMR-protocol als leidraad geldt. Het e-CMR-protocol geldt formeel echter niet in België dat het protocol niet heeft geratificeerd en ook niet in Luxemburg dat het protocol niet heeft ondertekend. De Beschikking en bijbehorende memorie van toelichting bevatten de details van de pilot. De pilot ziet alleen op vervoer binnen de Benelux, de opmaker van de elektronische vrachtbrief moet in een Benelux-land gevestigd zijn en partijen kunnen er voor kiezen gebruik te blijven maken van de conventionele vrachtbrief.
Erkende leverancier
Gebruik moet worden gemaakt een erkende softwareleverancier. Er zijn nu vier erkende leveranciers: Collect + Go, Transfollow (Nederlands), Pionira (Belgisch) en Truckfly (Frans/Luxemburgs). Leveranciers die de e-CMR-software willen aanbieden kunnen in beginsel tot september 2018 een aanvraag voor erkenning indienen.
Voordelen
Voordelen van de e-CMR en elektronische vrachtbrief die mogelijk worden gemaakt met de pilot zijn:
- geen noodzaak meer gebruik te maken van CMR-vrachtbrieven van € 4,50 per stuk
- vermindering van administratieve lasten voor het Nederlandse bedrijfsleven van € 80 miljoen
- verminderde kans op het maken van fouten bij het invullen van de vrachtbrief
- centrale opslag van en permanente toegang tot vrachtbrieven
- track & trace ten behoeve van vervoerder (bijvoorbeeld bij vertraging) of ten behoeve van hulpdiensten (bijvoorbeeld bij een ongeval); denk hierbij wel aan zorgvuldige inbedding in privacy-vereisten en
- de mogelijkheid tot integratie met andere digitale bestanden, bijvoorbeeld ten behoeve van douanerechten of facturering waarvan diverse apps nu al gebruik maken.
Regels land van verzending, land van aankomst en doorvoerland
Door de minister wordt er op gewezen dat het voor de Nederlandse transportsector belangrijk is dat ook landen als Duitsland, Italië en Oostenrijk de e-CMR gaan accepteren. Er dient in dit verband op gewezen te worden dat slechts in 16 lidstaten het e-CMR-protocol geldt. Voor de praktijk betekent dit dat transportondernemingen moeten nagaan of zij voor het betreffende vervoer gebruik kunnen maken van een elektronische vrachtbrief. Kan geen gebruik gemaakt worden van e-CMR dan dient nog steeds dwingend gebruik gemaakt te worden van de conventionele CMR-vrachtbrief. Hierbij bestaan binnen lidstaten (bijvoorbeeld in Duitsland) soms afwijkende regels indien alleen sprake is van doorvervoer.
Meer informatie
Neem voor meer informatie over dit onderwerp of andere vervoer- en verzekeringsrechtelijke onderwerpen contact op met Stijn de Zwart, E: mailto:stijn.dezwart@nysingh.nl| T: 038 425 9156 | M: 06 51 21 98 87.
