Nederland moet voldoen aan de verschillende duurzame energiedoelstellingen voor het jaar 2050. Zo ook de gemeente Apeldoorn, die voor dat jaar volledig energieneutraal wil zijn. Apeldoorn is al op de goede weg. De eerste wijken worden voorbereid op duurzame warmte als vervanging van aardgas. Veel inwoners zijn bezig met het isoleren van hun woningen en op steeds meer bedrijfspanden liggen zonnepanelen. Toch moet er nog veel gebeuren op weg naar een energieneutraal en aardgasvrij Apeldoorn in 2050.

Kerschoten en het warmtenet

In de wijk Kerschoten kan duurzame restwarmte uit het uitstromende water na de rioolwaterzuivering worden gebruikt. Die restwarmte zal via een transportleiding naar het in Kerschoten aan te leggen warmtenet worden getransporteerd. De wijk bestaat uit circa 2.700 huishoudens, maar er is genoeg restwarmte beschikbaar om 50.000 huishoudens op een collectief warmtenet aan te sluiten.

Samenwerking en rol Nysingh

Voor het realiseren van dit project is er een samenwerking opgestart met Firan en Het Gelders Warmte Bedrijf. Het doel van deze samenwerking is het ontwikkelen van een duurzaam en betaalbaar alternatief voor gas voor de wijk Kerschoten. Uit haalbaarheidsstudies is gebleken dat een warmtenet de beste warmteoplossing biedt voor de wijk Kerschoten. Voor de aanleg, het beheer, de exploitatie en het onderhoud wordt een publiek warmtebedrijf opgericht. Doordat dit bedrijf door twee publieke aandeelhouders wordt opgericht, werd Nysingh gevraagd om te adviseren over de governance en het opstellen van de nodige overeenkomsten.

Uitdaging voor de gemeente

Saskia Huisman is binnen de gemeente Apeldoorn de senior jurist en zodoende nauw betrokken bij de oprichting van het bedrijf. “Als gemeente richten we niet vaak een bedrijf op en veel ervaring met het opstellen van statuten hebben we ook niet. Daarom schakelden we Nysingh in, om ons daarbij te helpen.” Xandra van Lipzig, strategisch beleidsadviseur energietransitie bij de gemeente Apeldoorn, vult daarbij aan: “Wij hadden als de gemeente bepaalde wensen die naar voren kwamen uit ervaringen die we lokaal hadden met eerdere gemeentelijke regelingen zoals de inrichting van een Raad van Commissarissen.

Expertise van Nysingh

En zo kwam de gemeente uit bij Nysingh, waar ze geholpen werden door Joris de Leur. Hij is advocaat ondernemingsrecht en thuis in het vennootschapsrecht. Hij adviseert cliënten over vennootschappelijke structuren, samenwerkingsverbanden, bedrijfsovernames en governancevraagstukken. “In een vrij vroeg stadium ben ik benaderd door de gemeente Apeldoorn. Zij hadden verschillende vragen. Waar moeten we als gemeente op letten wanneer we gaan samenwerken als aandeelhouder met een andere aandeelhouder? Welke rollen zijn er? Hoe zit het met het toezicht op het bestuur? Wat is onze positie als aandeelhouder?”

Transparante samenwerking

Voor Alliander was Mark Beunk betrokken bij het opzetten. Als Senior Business Controller Nieuwe Infra was hij blij met de komst van Nysingh. “De Leur werd door de gemeente Apeldoorn bij het proces betrokken. Maar we hebben hem niet gezien als een advocaat die alleen hun belangen behartigde. Hij was een echte bruggenbouwer en hielp met de verschillende vragen. Het was zeer transparant en duidelijk voor alle partijen.”

Over alles goed nagedacht

Het hele traject werd zo zeer zorgvuldig doorgelopen. Huisman: “Ik denk dat we met zekerheid kunnen zeggen dat we een goed product hebben opgeleverd. Over alles is goed nagedacht.” Ze kan zich dan ook niet voorstellen dat de partijen over een jaar achter dingen komen waar niet goed over na is gedacht of raar op papier is komen te staan. Dat is nog eens extra indrukwekkend omdat er weinig ervaring is binnen Nederland met het oprichten van zo’n specifieke rechtspersoon. Van Lipzig denkt dan ook dat ze het zonder Nysingh niet voor elkaar hadden gekregen. “De Leur heeft ons echt uitstekend geholpen. We hebben allemaal onze expertises in huis. Ikzelf ben erg van de inhoud. We hadden de expertise van Joris nodig om de inhoud te vertalen naar juridische, steekhoudende taal in de statuten, aandeelhoudersovereenkomsten en reglementen.”

Tarieven en wetgeving

Bovendien was het belangrijk dat de bewoners warmte geleverd krijgen tegen redelijke tarieven. Hoewel de ACM maximumtarieven vaststelt, wilden partijen zelf een sluitende businesscase vaststellen en vertalen in passende financiële afspraken om te verzekeren dat warmte tegen redelijke prijzen wordt geleverd. Van Lipzig: “Bij de inrichting van de financiële structuur is daar via speciale soorten aandelen rekening mee gehouden. Daarnaast hebben wij geanticipeerd op de onlangs in de Tweede Kamer aangenomen Wet collectieve warmte.”

Gezamenlijk doel

Uiteraard was er wel ruimte voor discussie. “Maar uiteindelijk kwamen we daar altijd goed uit,” vertelt Beunk. “We hadden een gezamenlijk doel en konden elkaar goed vinden in de voorstellen die op tafel kwamen te liggen.” Toch heeft De Leur het op sommige momenten spannend gevonden: “Het gaat om een samenwerking voor de lange termijn die bijdraagt aan de realisatie van duurzaamheidsdoelstellingen en waarbij maatschappelijke belangen gemoeid zijn. Dan is het wel heel belangrijk dat je over alles doordenkt en kunt uitleggen waarom bepaalde keuzes zijn gemaakt.”

Vertrouwen en borging

Van Lipzig  heeft dat ook wel ervaren. “We hebben een aantal bestuurlijke overleggen gevoerd en dan merk je dat Joris representatief is en vertrouwen inboezemt. Hij heeft bijvoorbeeld ook uitleg gegeven over het traject bij de gemeenteraad. Zo geeft hij het vertrouwen en levert hij zijn bijdragen.” Huisman kan dat beamen: “De Leur is een ondernemingsrechtadvocaat. Soms zaten er in het vraagstuk ook elementen aanbestedingsrecht in. Daar heb ikzelf veel kennis van in huis. Op dat moment kun je goed sparren over hoe de samenwerking zo in te richten dat voldaan wordt aan de aanbestedingsrechtelijke regels.”

Afronding en vervolg

En wanneer er iets was waar De Leur geen absolute expert in was, dan kon hij binnen het kantoor advies inwinnen.

 

De uitrol van het project is nog gaande, maar De Leur heeft het meeste werk geleverd. De aandeelhoudersovereenkomst en statuten zijn gereed. “Wat dat betreft hebben wij ons werk gedaan,” vertelt De Leur. “Maar zodra er nog vragen zijn of ik ergens mee kan helpen, dan ben ik beschikbaar. Zo heb ik onlangs nog een toelichting op de samenwerkingsstructuur op papier gezet, zodat op een later moment duidelijk is waarom bepaalde keuzes zijn gemaakt, ook voor degenen die minder nauw bij het project betrokken zijn geweest. Het is al met al een mooi project geweest waarbij ik het gevoel heb gehad echt toegevoegde waarde te kunnen leveren.”