Arbeidsmarkt nu echt op de schop?

Wat is die ambitie?

Hoewel er nog altijd sprake is van een enorme krapte op de arbeidsmarkt, ziet het kabinet nog steeds aanleiding voor maatregelen die werknemers meer zekerheid bieden en ondernemers meer wendbaarheid. Mensen met flexibele contracten moeten meer zekerheid krijgen en schijnzelfstandigheid moet worden teruggedrongen. Het kabinet heeft daarvoor de volgende plannen.

Oproepkrachten

Oproepkrachten krijgen meer inkomens- en roosterzekerheid door oproepcontracten, zoals nuluren- en de huidige min-maxcontracten, af te schaffen. Er komt een basiscontract. Het basiscontract biedt zekerheid over het minimaal aantal uren dat de werknemer wordt ingezet en daarmee ook over het inkomen in een bepaalde periode. Werknemers moeten dan wel 30% boven het minimum aantal uren beschikbaar blijven voor de werkgever. Om de roosterzekerheid te bevorderen, krijgt de werknemer het recht om een oproep buiten de vooraf bepaalde en vastgelegde beschikbare uren te weigeren. Werknemers hebben hierdoor de mogelijkheid om een tweede baan aan te nemen en/of betere privéafspraken te maken (denk aan kinderopvang, mantelzorg etc.).

Het is de bedoeling dat voor het basiscontract de lage WW-premie gaat gelden, mits schriftelijk en voor onbepaalde tijd overeengekomen. Als de werknemer structureel meer werkt dan overeengekomen, moet na twaalf maanden een aanbod worden gedaan (dit kennen we al uit de WAB). Scholieren en studenten worden uitgezonderd van de nieuwe regels. En, niet geheel onbelangrijk in sommige sectoren: contracten met jaarurensystematiek blijven mogelijk.

Uitzendkrachten

Uitzendkrachten krijgen sneller, al na 52 weken, een contract met meer zekerheid bij het uitzendbureau. De duur van de meest onzekere fasen wordt verkort en er ontstaat eerder recht op een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd.

De ketenregeling

Om draaideurconstructies te voorkomen en te vermijden dat werknemers bij dezelfde werkgever jarenlang werkzaam zijn op basis van tijdelijke contracten, wordt de tussenpoos van zes maanden opgerekt naar vijf jaar. Pas daarna kan worden begonnen met een nieuwe keten van tijdelijke contracten. Het voorgaande geldt ook in de situatie van opvolgend werkgeverschap. Ook hier worden studenten en scholieren uitgezonderd.

Zzp’ers

De veelbesproken verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen: die komt er nu echt. De enige manier om hier onderuit te komen (opt-out) is als de zelfstandige een gelijkwaardige private verzekering heeft. De verzekeringsplicht gaat gelden voor alle IB-ondernemers (met en zonder personeel) en meewerkend echtgenoten. Het is de bedoeling dat er één jaar wachttijd wordt gehanteerd voordat de verzekering tot uitkering komt. Deze wachttijd kan de zelfstandige desgewenst via een private verzekering verkorten.

Een zelfstandige verzekert zich standaard voor een uitkering van 70% van het laatstverdiende inkomen tot aan de grens van 143% van het minimumloon. De uitkering is maximaal 100% van het minimumloon. De premie lijkt 7,5 tot 8% van het inkomen tot de maximale premiegrondslag te gaan bedragen en wordt fiscaal aftrekbaar.

Re-integratieverplichtingen van kleine en middelgrote werkgevers

De loondoorbetalingsverplichting na één jaar arbeidsongeschiktheid wordt niet geschrapt, maar het kabinet komt kleine en middelgrote werkgevers (tot 100 medewerkers) op dit punt wel tegemoet. Het idee is dat aan hen de mogelijkheid wordt geboden om al na één jaar ziekte de re-integratie bij de eigen werkgever af te sluiten als re-integratie bij de eigen werkgever niet meer in de rede ligt. De werkgever kan dan op zoek naar een vervanger. Als partijen daar samen niet uitkomen, kan UWV een oordeel vellen. De werkgever blijft gedurende het tweede jaar nog wel verantwoordelijk voor de loondoorbetaling en eventuele re-integratie bij een andere werkgever. Mocht werknemer binnen 104 weken alsnog herstellen, is hij zijn eigen baan kwijt, tenzij de vacature nog openstaat. Voor grote werkgevers blijven de huidige regels gelden.

Crisisregeling Personeelsbehoud

 Wat we voorheen kenden als deeltijd-WW, wordt nu vormgegeven als een Crisisregeling Personeelsbehoud. Het idee is dat bedrijven in tijden van crisis snel moeten kunnen schakelen en dat zij daarom nu juist een flexibele schil aanhouden. Nu dat laatste lastiger gaat worden, wil het kabinet er met deze regeling voor zorgen dat bedrijven toch meer wendbaar zijn. Als werkgevers ten minste 20% minder werk hebben over de gehele onderneming, kunnen zij gebruik maken van deze regeling. Die houdt in dat werkgevers de mogelijkheid hebben om werknemers tijdelijk in een andere functie of op een andere locatie te laten werken of om werknemers tijdelijk minder te laten werken. De ondernemingsraad moet hiermee instemmen en de vakbonden moeten worden geïnformeerd. Voor de uren dat minder wordt gewerkt (minimaal 20%), geldt een loondoorbetalingsverplichting van 80%. Het totale loon mag niet meer dan 10% dalen. De werkgever kan een tegemoetkoming van 60% over de niet-gewerkte uren aanvragen. Het is geen deeltijd-WW meer, omdat het kabinet het niet wenselijk acht dat de WW-rechten van werknemers worden aangesproken. De regeling wordt bekostigd via de WW-premie, die zal voor werkgevers stijgen.

Hoe nu verder?

De minister is voornemens om de benodigde wetgeving rond de zomer in internetconsultatie te brengen. Vervolgens is het haar bedoeling dat de wetsvoorstellen in het voorjaar van 2024 aan de Tweede Kamer worden aangeboden. Hiermee lijkt 2025 het jaar te worden van brede arbeidsmarkthervormingen. De minister heeft eerder immers al aangekondigd dat ook op het gebied van schijnzelfstandigen het de bedoeling is dat in 2025 nieuwe wetgeving zal gelden.

Mocht u vragen hebben of willen overleggen over de gevolgen voor uw organisatie, kunt u ons altijd benaderen. Uiteraard zullen wij u via onze blogs en ons webinar actualiteiten arbeidsrecht elke eerste dinsdag van de maand om 11.00 uur op de hoogte houden van de voortgang van de door de minister uitgesproken plannen. U kunt zich HIER aanmelden voor ons webinar.