Defensie heeft ruimte nodig om de krijgsmacht te kunnen uitbreiden. Om die ruimte te bemachtigen heeft de Staat op 23 mei 2025 een voorkeursrecht gevestigd op 450 (met name agrarische) percelen in Nederland. Op die manier verkrijgt de Staat een eerste recht van koop op de percelen. Indien een grondeigenaar wil overgaan tot verkoop van zijn perceel, moet het perceel eerst te koop aan de Staat worden aangeboden. Het is nog niet eerder voorgekomen dat de Staat op deze schaal gebruikmaakte van het nationaal voorkeursrecht.
Advocaat en partner Jessica de Roos, gespecialiseerd in grondverwerving, sprak met CoBouw onder meer over het verrassingseffect van de vestiging van het voorkeursrecht en de weerstand die de vestiging oproept. Met name eigenaren van agrarische grond zijn de dupe van het voorkeursrecht. Mede omdat het eigendom van sommige gronden al decennia in de familie is, roept die vestiging regelmatig veel emotie op. Lees meer over de vestiging van het nationaal voorkeursrecht ten behoeve van Defensie en de gevolgen daarvan in het artikel “Grote grondverwervingsmissie Defensie wordt hard bevochten” van CoBouw.
In het artikel van CoBouw gaat Jessica de Roos ook in op het feit dat na de vestiging van het voorkeursrecht een onteigening geen ondenkbare vervolgstap is: “Een reële angst”. Het voorkeursrecht wordt ook wel een ‘passief’ grondverwervingsinstrument genoemd, omdat het een grondeigenaar niet dwingt tot verkoop over te gaan. Het voorkeursrecht speelt pas als de grondeigenaar tot verkoop over wil gaan. Indien een grondeigenaar echter niet binnen aanzienlijke tijd tot verkoop over wil gaan en de Staat de gronden nodig heeft, kan de Staat een onteigeningsprocedure starten. Dat is een ‘actief’ grondverwervingsinstrument en bestaat uit een uitgebreide en tijdrovende procedure die uiteindelijk kan leiden tot verkrijging van het eigendom van de gronden door de Staat.
Heeft u vragen over de mogelijkheden van het vestigen van een voorkeursrecht of van een onteigening? Of bent u juist geconfronteerd met de vestiging van een voorkeursrecht of met een onteigening en vraagt u zich af wat u daartegen kunt doen? Neem dan vooral contact met ons op; wij helpen u graag verder.