Afspraken gemaakt met betrekking op levering van groenteconserven aan detailhandel en/of horeca.
- De Europese Commissie heeft een boete opgelegd aan twee bedrijven van in totaal ruim € 31 miljoen vanwege het maken van verboden afspraken die betrekking hebben op o.a. prijzen en verdeling van klanten. Door deze afspraken is de concurrentie beperkt waardoor de mededingingsregels zijn overtreden.
- Eén bedrijf kreeg ondanks betrokkenheid bij het kartel geen boete omdat dat bedrijf het bestaan van het kartel had opgebiecht bij de Commissie. Het bedrijf heeft daarmee een boete van € 250 miljoen vermeden.
- Afspraken tussen bedrijven die de concurrentie beperken kunnen niet alleen door de Commissie maar ook door de Autoriteit Consument & Markt (ACM) worden beboet. Dat geldt ook voor afspraken tussen bedrijven die geen concurrenten van elkaar zijn zoals leveranciers en afnemers (denk aan distributieovereenkomsten). De intensivering van de handhaving van de concurrentieregels door de ACM zal waarschijnlijk ook tot meer invallen en boetes in Nederland gaan leiden. De ACM kan naast boetes aan bedrijven ook o.a. bestuurders en managers beboeten. Compliance met de mededingingsregels wordt daarom nog belangrijker voor bedrijven, net zoals het weten hoe de risico’s beperkt kunnen worden als er al verboden afspraken zijn gemaakt.
Invallen en onderzoek concurrentiebeperkende afspraken
De Commissie heeft vastgesteld dat Bonduelle, Coroos en Groupe CECAB gedurende 13 jaar – van 2000 tot medio 2103 – in een aantal overeenkomsten afspraken hebben gemaakt die betrekking hadden op de levering van groenteconserven (zoals sperziebonen, doperwten en wortelen) aan de detailhandel en/of horeca. De gemaakte afspraken bestonden uit:
- Afspraken over prijzenmededingingsregels
- Afspraken over marktaandelen
- Afspraken over volumequota
- Afspraken om klanten en markten te verdelen
- Afstemming van offertes bij aanbestedingen
- Uitwisseling van commercieel gevoelige informatie
Die afspraken beperkten de concurrentie. De betrokken bedrijven hebben dan ook de mededingingsregels overtreden. De boetes daarvoor bedragen ruim € 13 miljoen voor Coroos en € 18 miljoen voor Groupe CECAB (over Bonduelle zie hierna).
Uit de berichtgeving van de Europese Commissie komt naar voren dat die bedrijven een aantal doelen nastreefden met die afspraken zoals: hun positie op de markt veilig stellen of versterken, de prijzen handhaven of verhogen en de onzekerheid met betrekking tot hun toekomstig commercieel gedrag verminderen. De afspraken die de bedrijven hebben gemaakt zijn afspraken waarvan over het algemeen bij voorbaat duidelijk is dat daarmee de mededingingsregels overtreden worden. De doelen die bedrijven daarbij nastreven zijn daarbij in feite niet relevant.
De Commissie is het onderzoek naar deze afspraken gestart nadat Bonduelle het bestaan van het kartel kenbaar had gemaakt aan de Commissie (zie verder hieronder). De Commissie heeft daarna invallen gedaan bij de bedrijven (ook wel “onaangekondigde inspecties” of “onaangekondigd bedrijfsbezoek” genoemd).
Immuniteit voor boete, verzoek om clementie
Bonduelle kreeg geen boete opgelegd voor schending van de mededingingsregels. De reden daarvoor is dat zij de Europese Commissie op de hoogte heeft gesteld van het bestaan van het kartel. Bonduelle heeft daarvoor gebruikt gemaakt van de clementieregeling op basis waarvan immuniteit tegen een boete of verlaging van een boete verkregen kan worden als een bedrijf als eerste het bestaan van een kartel waaraan het deelneemt kenbaar maakt aan de Commissie. De andere twee bedrijven kregen mede op basis van die regeling een korting op een boete vanwege hun medewerking aan het onderzoek van de Commissie.
De Commissie kent een eigen clementieregeling. De ACM heeft ook een eigen clementieregeling op basis waarvan bedrijven onder meer boete-immuniteit kunnen krijgen als zij aan een kartel hebben deelgenomen. Om gebruik te maken van een clementieregeling is het nodig dat het bedrijf dat het kartel kenbaar maakt dat tijdig doet en bovendien moet het aan strikte voorwaarden voldoen. Verder zijn er ook gevolgen voor het bedrijf aan verbonden, zoals wanneer benadeelde partijen schade vorderen die zij menen geleden te hebben door het kartel. Bij een kartel dat in verschillende landen heeft plaatsgevonden, zal het bedrijf ook moeten nagaan wat de regelgeving in die landen op dit punt inhoudt. Een bedrijf moet daarom zijn belangen grondig afwegen voorafgaand aan het doen van een clementieverzoek, al is snelheid wel geboden omdat een bedrijf dat niet als eerste een kartel bij bijvoorbeeld de ACM bekendmaakt geen boete-immuniteit meer krijgt (mogelijk wel een korting op de boete).
Dat het als eerste opbiechten van een kartel bij een mededingingsautoriteit kan lonen zien we ook in deze zaak: Bonduelle heeft volgens de Europese Commissie een boete van € 250 miljoen vermeden.
Check vooraf van bestaande en voorgenomen afspraken
De afspraken die in deze zaak zijn gemaakt zoals prijsafspraken, markt- en klantverdelingsafspraken en aanbestedingsafspraken, zijn klassieke kartelafspraken die niet toegestaan zijn. Daarnaast kunnen bedrijven ook andere afspraken maken die tot overtreding van de concurrentieregels kunnen leiden, denk aan bijvoorbeeld bepaalde afspraken in een distributieovereenkomst. Als bedrijf is het van belang om hier oog voor te hebben bij het maken van afspraken of uitwisselen van informatie met andere bedrijven.
Niet alleen kunnen boetes voor overtreding zeer hoog zijn, inmiddels is de kans op beboeting door de ACM ook een stuk hoger geworden, aangezien de ACM de handhaving van de concurrentieregels heeft opgeschroefd. Dat betekent concreet: meer onderzoek naar verboden afspraken. De ACM kan overigens ook bestuurders en managers van een bedrijf boetes opleggen. Een ander risico voor bedrijven is – naast boetes van de ACM of de Commissie – dat bij overtreding van de concurrentieregels benadeelde partijen, zoals afnemers, schade kunnen vorderen bij de civiele rechter.
Ook voor al gemaakte afspraken of uitgewisselde informatie is het daarom voor bedrijven belangrijk om, voor zover dat niet al is gedaan, na te gaan of daardoor de concurrentie wordt beperkt. Als dat zo is, kan overwogen worden om clementie te vragen bij o.a. de ACM.