Wat betekent dit voor de VOF, CV en de maatschap?
Op 21 februari jl. is het voorontwerp van het Wetsvoorstel modernisering personenvennootschappen (hierna: Wetsvoorstel) ter consultatie voorgelegd. Hiermee wordt beoogd een moderne, eenvoudige en duidelijke regeling in te voeren. Dit zijn de belangrijkste zes wijzigingen:
- elke personenvennootschap krijgt rechtspersoonlijkheid;
- het verschil in aansprakelijkheid tussen vennoten in een vennootschap onder firma (hierna: VOF) en maatschap verdwijnt. Alle vennoten zijn voortaan hoofdelijk verbonden voor schulden van de vennootschap (met uitzondering van een commanditaire vennoot);
- als een wederpartij de uitvoering van een opdracht specifiek aan één vennoot heeft toevertrouwd, is alleen deze vennoot (tezamen met de vennootschap) aansprakelijk en de andere vennoten niet;
- een schuldeiser die een vennoot aanspreekt, dient eerst aan te tonen dat de vennootschap niet aan de verbintenis zal voldoen;
- een nieuwe vennoot is slechts aansprakelijk voor vennootschapsschulden die na zijn toetreding zijn ontstaan;
- het beheersverbod bij een commanditaire vennootschap (hierna: CV) verdwijnt. Een commanditaire vennoot mag straks ook handelingen verrichten op basis van een volmacht.
Inleiding
Het huidige personenvennootschapsrecht dateert uit 1838 en is slecht leesbaar, voldoet niet aan de huidige praktijk en is alleen duidelijk als je op de hoogte bent van de diverse jurisprudentie van de Hoge Raad. Vennoten kunnen met de huidige wetgeving niet of zeer moeizaam hun onderneming overdragen. Hetzelfde geldt voor de toe- of uittreding van vennoten.
Onduidelijk is of vennoten hun aandeel kunnen verpanden. Verder is het onderscheid in aansprakelijkheid voor ondernemers die een bedrijf uitoefenen in VOF (bijv. een bakker) en ondernemers die een beroep uitoefenen in een maatschap (bijv. arts, advocaat, notaris) moeilijk uit te leggen. Bij de maatschap zijn de maten aansprakelijk voor gelijke delen en vennoten in de VOF hoofdelijk voor het geheel. Hieronder worden de in het Wetsvoorstel voorgestelde wijzigingen nader toegelicht.
Onderscheid VOF en maatschap verdwijnt
Met de nieuwe wetgeving komen er straks twee rechtsvormen: de vennootschap en de commanditaire vennootschap. De VOF (uitoefening bedrijf) en maatschap (uitoefening beroep) worden aangemerkt als ‘vennootschap’.
Rechtspersoonlijkheid
Een personenvennootschap verkrijgt straks rechtspersoonlijkheid. Dat wil zeggen dat de vennootschap dan zelf drager is van rechten en verplichtingen. Dit betekent dat de vennootschap zelf vermogen kan hebben. Nu is dat niet zo, en wordt het vermogen goederenrechtelijk gezien gehouden door de gezamenlijke vennoten.
Door de rechtspersoonlijkheid is het straks makkelijker een vennootschap over te dragen of vennoten toe- of uit te laten treden. Nu moet nog elke vennoot zijn aandeel in de goederengemeenschap overdragen -hetgeen zeer complex is en fiscaal nauwelijks gefaciliteerd is- en dat hoeft straks niet meer. Ook wordt het makkelijker voor de vennootschap om zelf registergoederen te verkrijgen.
Beperking rechtspersoonlijkheid
Een vennootschap die niet is ingeschreven in het handelsregister kan geen registergoederen verkrijgen en kan geen erfgenaam zijn.
Geen notariële akte nodig
Een vennootschap kan ook in de toekomst worden aangegaan bij overeenkomst. Er is geen notariële akte vereist. Het kan echter raadzaam zijn om bij het opstellen van die overeenkomst wel juridisch advies in te winnen.
Aansprakelijkheid vennoten
Het verschil in aansprakelijkheid tussen vennoten in een VOF en een maatschap gaat verdwijnen. Alle vennoten zijn straks hoofdelijk verbonden voor schulden van de vennootschap. Tenzij een wederpartij de uitvoering van een opdracht specifiek aan één vennoot heeft toevertrouwd, dan is alleen deze vennoot (tezamen met de vennootschap) aansprakelijk en de andere vennoten niet. Dit geldt alleen indien de vennootschap is ingeschreven in het handelsregister. Is een vennootschap namelijk niet ingeschreven in het handelsregister, dan zijn de vennoten zonder beperking hoofdelijk aansprakelijk naast de vennootschap. Wat niet verandert, is dat een commanditair vennoot niet verder bijdraagt in de verliezen van de vennootschap dan zijn of haar inleg.
Volgorde verhaal
Vennoten zijn straks slechts aansprakelijk voor zover de wederpartij aannemelijk maakt dat de vennootschap niet aan de verbintenis zal voldoen, mits de vennootschap ingeschreven is in het handelsregister.
Beperking aansprakelijkheid toetredende vennoot
Anders dan onder het huidige recht is een toetredende vennoot in de toekomst slechts aansprakelijk voor verbintenissen van de vennootschap die zijn ontstaan na zijn toetreden. Daarvoor dient nu uitdrukkelijk een vrijwaring te worden opgenomen.
Verpanding en vruchtgebruik
Ten gevolge van het Wetsvoorstel kan een pandrecht of vruchtgebruik worden gevestigd op een recht op uitkering ten laste van het vermogen van de vennootschap en op een vergoeding bij uittreding. Het is de verwachting dat geldverstrekkers door deze mogelijkheid om een zekerheidsrecht te vestigen eerder geneigd zullen zijn financiering te verstrekken, waardoor het makkelijker wordt voor ondernemingen om te groeien of ondernemingen over te dragen.
Voortzetting onderneming door enig overblijvende vennoot
Voor een vennootschap zijn nog steeds meerdere vennoten nodig. Is er om wat voor reden dan ook nog maar één vennoot over, dan houdt de vennootschap op te bestaan. De overblijvende vennoot dient dit door te geven aan het handelsregister. Alsdan gaat het vermogen van de vennootschap onder algemene titel over op de voortzettende vennoot, met uitzondering van registergoederen. Een bijzonderheid want een overgang onder algemene titel is schaars in het Nederlandse recht.
Beheersverbod commanditaire vennoot verdwijnt
Op dit moment mag een commanditaire vennoot zich niet gedragen als beherend vennoot. Anders is hij hoofdelijk aansprakelijk voor alle verbintenissen van de CV. In de toekomst mag een commanditaire vennoot de CV vertegenwoordigen op basis van een volmacht. Indien het gebruik van de volmacht een belangrijke oorzaak is van het faillissement van de vennootschap, dan is de commanditaire vennoot hoofdelijk aansprakelijk jegens de boedel voor het tekort.
Tot slot
In het Wetsvoorstel is nog geen overgangsrecht opgenomen voor bestaande maatschappen, VOF’s en CV’s. Zodra dit bekend wordt, zullen wij een update plaatsen. Het Wetsvoorstel lag tot en met 31 mei jl. ter consultatie.