Serie Zekerheid – deel 1
Vaak worden er overeenkomsten gesloten waarbij eerst een product of dienst wordt geleverd en pas achteraf wordt betaald. Daarmee loopt degene die levert een (incasso)risico. Er zijn verschillende manieren om dit risico te verkleinen. In de Serie Zekerheid bespreken wij per blog één mogelijkheid en geven wij een aantal praktische tips. Dit keer staat het eigendomsvoorbehoud centraal.
Op grond van de wet gaat de eigendom van een product over op het moment dat het product aan de koper wordt geleverd, ook al heeft die de koopprijs nog niet betaald. Mocht uiteindelijk niet betaald worden, dan kan de verkoper het product niet zomaar terughalen. De eigendom van het product ligt immers niet meer bij hem: die is met de levering overgegaan op de koper. Om dit te voorkomen kan een eigendomsvoorbehoud worden overeengekomen.
Hoe gaat dat in zijn werk en waarop moet worden gelet?
Zoals gezegd gaat volgens de wet de eigendom bij de levering over. Daarvan kunnen partijen afwijken: zij kunnen onderling andersluidende afspraken maken. Zo kunnen partijen afspreken dat, zolang de koopprijs niet is betaald, de verkoper eigenaar blijft: er wordt dan geleverd onder eigendomsvoorbehoud. Daarbij is van belang dat een dergelijke afspraak vóór de levering overeengekomen wordt én schriftelijk wordt vastgelegd. Dat kan in de overeenkomst zelf of in de algemene voorwaarden. Bij het gebruik van algemene voorwaarden moeten deze algemene voorwaarden expliciet van toepassing worden verklaard op de overeenkomst én moet een exemplaar van deze algemene voorwaarden aan de andere partij ter hand worden gesteld vóór of tijdens het sluiten van de overeenkomst. Zonder tijdige, schriftelijke vastlegging zal het lastig worden op een later moment te bewijzen dat het eigendomsvoorbehoud is overeengekomen. Het is daarom aan te raden om de andere partij bij het aangaan van de overeenkomst ook schriftelijk te laten verklaren dat hij een exemplaar van de algemene voorwaarden heeft ontvangen.
Neemt u een eigendomsvoorbehoud op in uw algemene voorwaarden? Download het whitepaper Algemene Voorwaarden voor meer informatie en praktische tips.
Het eigendomsvoorbehoud is rechtsgeldig overeengekomen. Wat is verder nog van belang?
Het is goed mogelijk dat producten worden geleverd die niet van eerder geleverde producten of producten van andere leveranciers zijn te onderscheiden. Denk bijvoorbeeld aan materialen zoals hout of gereedschappen. Om aanspraak te maken op een eigendomsvoorbehoud, is het van belang dat duidelijk is op welk product het eigendomsvoorbehoud rust. Met andere woorden: de op te eisen zaak moet duidelijk te onderscheiden zijn van andere zaken. Dit kan bijvoorbeeld worden bereikt door op het geleverde product een onderscheidend kenmerk aan te brengen en inzichtelijk te hebben welk product op welk moment is geleverd. Op die manier kan de verkoper altijd bewijzen dat het specifieke product daadwerkelijk zijn eigendom is.
Aanspraak maken op het eigendomsvoorbehoud
Een eigendomsvoorbehoud kan tenietgaan als het product wordt doorverkocht en -geleverd, wordt verwerkt in een nieuw product (zaaksvorming) of wordt gemonteerd waardoor het wordt nagetrokken door een andere zaak. Ook kan het eigendomsvoorbehoud tenietgaan doordat het product wordt “vermengd” met andere producten waardoor het niet meer individualiseerbaar is. Het is daarom van belang om, zodra duidelijk is dat de koper niet zal gaan betalen, het eigendomsvoorbehoud zo snel mogelijk in te roepen. Hoe langer wordt gewacht, hoe groter de kans dat het product al is verkocht, vermengd, nagetrokken of dat een nieuwe zaak is gevormd.
Gaat de koper failliet, dan kan ook tegenover de curator een beroep worden gedaan op het eigendomsvoorbehoud. Ook hier geldt: doe dat zo snel mogelijk, omdat de kans bestaat dat de curator het product verkoopt.