Onlangs werd duidelijk dat het maken van afspraken over het uitbannen van schijnzelfstandigheid in de zorg toch moeilijker is dan gedacht. Op 31 januari jl. zou het Fiscaal kader zzp zorg ‘af’ zijn, maar toen bleek dat partijen, te weten zorgwerkgevers, de ministeries van Volksgezondheid, Welzijn en Sport resp. Sociale Zaken en Werkgelegenheid en de Belastingdienst, er toch nog niet uit kwamen.
Eerder lieten wij u ook al weten dat de beoogde indiensttredingsdatum van het Fiscaal kader zzp zorg als onderdeel van het Integraal Zorgakkoord was uitgesteld van 1 januari 2024 naar 1 juli 2024. Het is nu onwaarschijnlijk dat deze datum nog gehaald gaat worden.
Ook uitstel wetgeving
Minister Van Gennip en staatssecretaris Van Rij hebben op 16 februari 2024 aan de Eerste Kamer laten weten dat de beoogde publicatie in het Staatsblad in het eerste kwartaal 2025 van de Wet verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoedens (Wet VBAR) niet gehaald gaat worden. De internetconsultatie van eind vorig jaar heeft tot een groot aantal reacties geleid. Er is tijd nodig om deze te bestuderen om te bezien of en hoe het wetsvoorstel verbeterd kan worden, aldus de minister en staatssecretaris.
Uitstel van de wet VBAR betekent echter niet dat het handhavingsmoratorium wordt verlengd. De Belastingdienst gaat per 1 januari 2025 handhaven. Niet op basis van de wet VBAR, maar wel op basis van de bestaande wet- en regelgeving en niet onbelangrijk, de bestaande jurisprudentie.
Het Deliveroo-effect
Er is inmiddels van een Deliveroo-effect zichtbaar in de rechtspraak. Zo oordeelde de rechter onlangs dat een corrector bij de Volkskrant geen freelancer was, maar een werknemer en niet geldig was ontslagen. De kwalificatie arbeidsovereenkomst geeft de corrector in ieder geval recht op (achterstallig) salaris, vakantiedagen en vakantietoeslag. Voor de praktijk is van belang dat de rechter de Deliveroo-criteria nauwgezet langs liep en tot de conclusie kwam dat bij de corrector geen sprake is van ‘commerciële gedrevenheid’, omdat hij zich niet heeft opgesteld als ondernemer. Hij draaide al jaren mee op de redactie van de Volkskrant, was daar volledig ingebed in de organisatie en had de facto de verplichting om de arbeid persoonlijk te verrichten. Omstandigheden die je vaker ziet bij zzp’ers.
Eerder dit jaar had het hof in Amsterdam geoordeeld over een depothouder van het Mediahuis. Zij was verantwoordelijk voor het bezorgen van kranten, het inzetten van bezorgers en het afhandelen van bezorgklachten, Ook het hof oordeelde aan de hand van de Deliveroo gezichtspunten dat er sprake is van een arbeidsovereenkomst.
Zo was er geen sprake van ondernemerschap en had de depothouder ook geen andere opdrachten verricht naast het werk voor Mediahuis. Zij liep geen tot weinig financieel risico. De Depothouder had niet kunnen onderhandelen over haar contract, had langdurig tegen een relatief laag uurtarief eenvoudige werkzaamheden voor Mediahuis verricht, met weinig vrijheid qua werktijden of qua werkwijze. Mediahuis oefende daar in vergaande mate invloed op uit. De werkzaamheden van de depothouder waren ingebed in de organisatie van Mediahuis, want die is gericht op distributie. Door de manier waarop de processen van Mediahuis waren ingericht, was het bovendien bijna niet mogelijk zich structureel te laten vervangen. De vervangingsclausule in het contract had daarom geen waarde. Mediahuis werd veroordeeld tot betaling van de transitievergoeding, de gefixeerde schadevergoeding en een billijke vergoeding.
En nu?
Zolang er geen sectorale afspraken zijn gemaakt, geldt voor de zorg hetzelfde als voor andere branches. Naast dat de Fiscus weer gaat handhaven vanaf 1 januari 2025 en het risico op een dienstbetrekking (dus weer meer) op de loer ligt, worden de arbeidsrechtelijke risico’s door de recente ontwikkelingen in de rechtspraak ook als maar groter. Dit kan de nodige financiële consequenties voor u als werkgever met zich mee brengen, zie als voorbeeld de Volkskrant die zich naar het laat aanzien gesteld ziet voor hoge bedragen aan achterstallig salaris en pensioenopbouw en het Mediahuis dat met allerlei ontslagvergoedingen werd geconfronteerd.
Heeft u zzp’ers in uw organisatie waarvan u niet zeker bent of het een ‘echte’ zzp’er is? Dan is het nu de tijd om de financiële risico’s in kaart te brengen en daar waar mogelijk, bij te sturen. Wilt u hierover van gedachte wisselen, belt u ons gerust.
Op de hoogte blijven?
Wij volgen de ontwikkelingen op de voet en zullen u op de hoogte houden. In ons online webinar op dinsdag 5 maart a.s. om 11 uur praat Allard Bekius u (ook) over dit onderwerp bij. U kunt zich hier aanmelden voor dit evenement:
Speciaal voor u als zorgwerkgever organiseren wij op 16 mei en 24 oktober a.s. deel 2 en 3 van een drieluik met als onderwerp Schijnzelfstandigheid in de zorg. In deze webinars wordt u door Allard Bekius en Wim van Welsem (KPMG Meijburg & Co) volledig geïnformeerd over zowel het arbeidsrechtelijke als het fiscale perspectief op dit onderwerp. U kunt zich hier aanmelden voor dit evenement: