Eerder schreven wij een aantal blogs over de Deliveroo-uitspraak. Het laatste dat wij u hierover konden melden was dat de Hoge Raad het kabinet opriep om de spreekwoordelijke handschoen op te pakken. En dat is gebeurd. Vrijdag is het Wetsvoorstel verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden gepubliceerd. Een paar dagen daarvoor had het Hof Amsterdam vragen gesteld aan de Hoge Raad over de reikwijdte van “ondernemerschap” zoals dat in de Deliveroo zaak aan de orde kwam. Het is de hoogste tijd om u bij te praten.
Wetsvoorstel verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden
De bedoeling van het wetsvoorstel is de duidelijkheid te vergroten over de vraag wanneer als zelfstandige of werknemer kan worden gewerkt. Zo hoopt de regering bij te dragen aan het herstellen van de balans tussen zelfstandigen en werknemers. Het wetsvoorstel is deze week opengesteld voor internetconsultatie. Iedereen mag erop reageren en dat kan tot 10 november 2023. Het wetsvoorstel bestaat uit het aanvullen van het toetsingskader voor de kwalificatie van de arbeidsovereenkomst en de introductie van een nieuw rechtsvermoeden.
Uitbreiding toetsingskader
Een overeenkomst is een arbeidsovereenkomst als wordt voldaan aan de vereisten: 1) zich verplichten arbeid te verrichten, 2) tegen loon, 3) in dienst van een ander en 4) gedurende zekere tijd. Het vereiste “in dienst van” wordt ook wel het gezagscriterium genoemd. Het is het onderscheidende criterium tussen een overeenkomst van opdracht en een arbeidsovereenkomst en daar bestaat de meeste discussie over. Daarom wil het kabinet dit criterium verduidelijken met de volgende drie hoofdelementen:
- werkinhoudelijke aansturing;
- organisatorische inbedding;
- werken voor eigen rekening en risico.
De hoofdelementen worden in de toelichting bij de wet en in lagere regelgeving uitgewerkt door middel van zogenoemde limitatieve indicaties. Dit aanvullende toetsingskader is overduidelijk beïnvloed door het Deliveroo-arrest van de Hoge Raad. Zo op het eerste gezicht biedt het nieuwe toetsingskader in onze optiek meer houvast om het criterium gezagsverhouding in te kleuren, maar van een zwart/wit situatie is ook hiermee nog altijd geen sprake. Er blijft ruimte voor discussie, zij het dat die ruimte kleiner wordt en dat is waarschijnlijk al winst.
Rechtsvermoeden tarief
Wat mogelijk eveneens voor meer duidelijkheid gaat zorgen is de beoogde invoering van het rechtsvermoeden gebaseerd op een uurtarief. Bij een tarief onder € 32,24 (peildatum 1 juli 2023) geldt het rechtsvermoeden van een arbeidsovereenkomst. Hoewel een opdrachtgever dit vermoeden kan weerleggen, is dit een relatief helder criterium waarvan een groot preventief effect wordt verwacht door het kabinet. Wij denken dat deze zwart/wit benadering inderdaad beter zal werken.
Prejudiciële vragen Hof Amsterdam
Naast de ontwikkelingen bij de wetgever, staat ook de rechtspraak niet stil. De rechter buigt zich momenteel over de Uber-chauffeurs en in dat kader wil het Hof weten of het zo kan zijn dat twee chauffeurs zij aan zij werken waarvan de één dat in loondienst doet en de andere als zelfstandige. Iets specifieker wil het Hof weten of voor het gezichtspunt ‘ondernemerschap’ gekeken moet worden binnen de verhouding tussen de werkgevende en de werker of (ook) daarbuiten. Interessante vragen waarmee de Hoge Raad wellicht nog meer inkleuring geeft aan het door de wetgever opgestelde aanvullende toetsingskader.
Najaarslezing
Wij volgen de ontwikkelingen in wetgeving en rechtspraak op de voet en zullen u op de hoogte houden. In onze online najaarslezing op 23 november 2023 om 15.00 uur zal Allard Bekius de laatste stand van zaken over zzp bespreken. U kunt zich hier aanmelden voor dit evenement.