De 10 meest gestelde vragen en antwoorden tijdens de coronacrisis.
- Wat kan ik doen om mijn liquiditeitspositie op peil te houden?
- Van welke maatregelen kan ik gebruik maken om de negatieve gevolgen van de coronacrisis af te wentelen dan wel te beperken?
- Ondanks de genomen steunmaatregelen heb ik (tijdelijk) onvoldoende werkkapitaal om aan mijn verplichtingen te voldoen. Welke mogelijkheden heb ik nog?
- Een crediteur heeft mijn faillissement aangevraagd. Wat kan ik doen?
- Dienen de aandeelhouders in te stemmen met een eigen faillissementsaanvraag c.q. een verzoek tot surseance van betaling?
- Kan de kredietverstrekker mijn krediet opzeggen als ik niet aan mijn aflossings- of renteverplichtingen voldoe?
- Moet ik de schuldeisers van mijn onderneming op de hoogte stellen van de liquiditeitsproblemen?
- Mag ik namens de onderneming schuldeisers blijven betalen en mag ik namens de onderneming verplichtingen aangaan indien sprake is van liquiditeitsproblemen?
- Kan ik vermogen van mijn onderneming veiligstellen c.q. overdragen als een faillissement onafwendbaar is?
- Hoe kan ik de activa van een failliete onderneming kopen c.q. een doorstart realiseren?
1. Wat kan ik doen om mijn liquiditeitspositie op peil te houden?
Het is belangrijk om uw werkkapitaal te optimaliseren. Het werkkapitaal is het kapitaal dat ondernemingen nodig hebben om aan hun kortlopende verplichtingen te voldoen, zoals salarisbetalingen, het kopen van producten en/of grondstoffen, etc. Het werkkapitaal is het verschil tussen de vlottende activa (zoals voorraden, debiteuren en liquide middelen) en de vlottende passiva (crediteuren en andere kortlopende schulden). Bedrijven die onvoldoende werkkapitaal hebben, kunnen op termijn dus niet meer voldoen aan de financiële verplichtingen. Het is daarom belangrijk dat u voldoende financiële middelen heeft om aan uw financiële verplichtingen te kunnen (blijven) voldoen. Het kan daarom verstandig zijn om voorgenomen investeringen uit te stellen, voorraadposities wat af te bouwen en extra aandacht te besteden aan een effectief debiteurenbeheer. Ook het tijdelijk niet hoeven betalen van uw crediteuren kan leiden tot een verbetering van de liquiditeitspositie.
2. Van welke maatregelen kan ik gebruik maken om de negatieve gevolgen van de coronacrisis af te wentelen dan wel te beperken?
Wij hebben op onze website meerdere bijdragen geschreven, waarin wij ingaan op de maatregelen die het kabinet heeft genomen teneinde de gevolgen van het coronavirus te beperken. De maatregelen zijn gericht op het beschermen van banen en inkomens en trachten de gevolgen voor zzp’ers, mkb-ondernemers en grote bedrijven op te vangen. De maatregelen zorgen ervoor dat bedrijven hun personeel kunnen doorbetalen, bieden zelfstandigen een overbruggingsregeling en maken het via soepelere belastingregelingen, compensatie en extra kredietmogelijkheden mogelijk dat de liquiditeiten (beter) op peil gehouden kunnen worden. Bekijk hier een uitgebreid overzicht van een groot aantal van de genomen maatregelen.
3. Ondanks de genomen steunmaatregelen heb ik (tijdelijk) onvoldoende werkkapitaal om aan mijn verplichtingen te voldoen. Welke mogelijkheden heb ik nog?
Een onderneming die voorziet dat hij op korte termijn niet aan zijn opeisbare verplichtingen kan voldoen, kan surseance van betaling aanvragen. Een surseance is kort samengevat een algemeen uitstel van betaling van concurrente crediteuren. Een surseance van betaling beoogt te voorkomen dat een onderneming met (tijdelijke) liquiditeitsproblemen failliet wordt verklaard. De onderneming krijgt gedurende de surseance van betaling gelegenheid om de financiële problemen op te lossen, zodat de schuldeisers alsnog (gedeeltelijk) voldaan kunnen worden. Dat gebeurt vaak door middel van het aanbieden van een akkoord. Gedurende de surseance van betaling kunnen bestaande concurrente crediteuren betaling van hun openstaande vordering niet afdwingen.
In de praktijk werkt de surseance van betaling niet goed. Dat komt met name omdat (i) de surseance van betaling geen werking heeft ten opzichte van preferente crediteuren (denk aan de Belastingdienst en werknemers) en (ii) omdat tijdens de surseance van betaling wel aan de lopende verplichtingen voldaan moet blijven worden. De regeling van de surseance van betaling, in combinatie met de genomen kabinetsmaatregelen (NOW-regeling en uitstel belastingbetaling) en het beleid van banken (uitstel van aflossingen), kunnen ertoe leiden dat een surseance van betaling wel een goed instrument kan zijn om de liquiditeitsproblemen als gevolg van het coronavirus te overbruggen. U dient er daarbij wel op bedacht te zijn dat er voldoende liquide middelen moeten zijn om aan de lopende verplichtingen te blijven voldoen.
Een besluit tot het aanvragen van een surseance van betaling dient niet te lichtvaardig te worden genomen. Een surseance van betaling wordt ingeschreven in de openbare registers en leidt tot extra kosten (denk onder meer aan de kosten van een bewindvoerder). Daarnaast heeft een surseance van betaling vaak een negatief effect op de bedrijfsvoering, omdat contractspartijen zich zorgen maken over de levensvatbaarheid en het voortbestaan van de onderneming en contracten daarnaast vaak beëindigingsbepalingen bevatten in geval van een surseance van betaling. Als de situatie voor u echter zo nijpend is dat het voortbestaan van uw onderneming in gevaar is, zou een surseance van betaling uitkomst kunnen bieden. Wij schreven hier al eerder over.
4. Een crediteur heeft mijn faillissement aangevraagd. Wat kan ik doen?
Een schuldeiser heeft de mogelijkheid om uw faillissement aan te vragen als u zijn vordering onbetaald laat. Voor het uitspreken van het faillissement is noodzakelijk dat er sprake is van een toestand dat de onderneming heeft opgehouden te betalen. Daarvoor is vereist dat de vordering van de aanvrager komt vast te staan en dat er daarnaast sprake is van een toestand dat de onderneming heeft opgehouden te betalen. Vaak is daarvoor voldoende dat er naast de vordering van de aanvrager nog een andere crediteur is die onbetaald wordt gelaten. Vanzelfsprekend kunt u zich verweren tegen een faillissementsaanvraag door te betogen dat de aanvrager geen vordering (meer) heeft of dat de opgevoerde steunvordering(en) onjuist is / zijn. Ook kunt u met uw schuldeisers een betalingsregeling treffen.
Een andere mogelijkheid is om een verzoek tot surseance van betaling in te dienen. Op grond van de faillissementswet wordt, wanneer een faillissementsaanvraag en een verzoek tot toepassing van de surseance van betaling gelijktijdig aanhangig zijn, eerst het verzoek tot surseance van betaling in behandeling genomen.
5. Dienen de aandeelhouders in te stemmen met een eigen faillissementsaanvraag c.q. een verzoek tot surseance van betaling?
Voor het aanvragen van uw eigen faillissement moet daartoe een besluit genomen worden door de algemene vergadering van aandeelhouders en moet een bestuurder een faillissementsaanvraag bij de rechtbank indienen. Voor het aanvragen van surseance van betaling is geen instemming van de aandeelhoudersvergadering vereist.
6. Kan de kredietverstrekker mijn krediet opzeggen als ik niet aan mijn aflossings- of renteverplichtingen voldoe?
In beginsel kan een kredietverstrekker uw financiering opzeggen indien u niet aan uw contractuele verplichtingen voldoet en in verzuim verkeert. Er is echter een aantal banken die in navolging van de overheid een maatregel heeft aangekondigd om kleinere ondernemers te helpen. Financieel gezonde bedrijven krijgen van deze banken zes maanden uitstel van aflossingen op hun leningen tot € 2,5 miljoen. Daarbij gaat het om klanten van ABN AMRO, ING, Rabobank, de Volksbank en Triodos Bank. De diverse uitstelregelingen verschillen per bank. De verschillen zitten onder meer in (1) de hoogte van het krediet waarvoor uitstel verkregen kan worden, (2) de wijze waarop het uitstel wordt verleend en (3) of het uitstel betrekking heeft op de rente. Wij raden u aan om voor de mogelijkheden te kijken op de website van uw bank of contact op te nemen met uw contactpersoon bij de bank. Ook voor ondernemers die een financiering hebben van meer dan € 2,5 miljoen kan het zinvol zijn om contact met de bank op te nemen om te bezien welke mogelijkheden er zijn.
7. Moet ik de schuldeisers van mijn onderneming op de hoogte stellen van de liquiditeitsproblemen?
In beginsel bestaat er geen verplichting voor een onderneming om crediteuren op de hoogte te stellen van liquiditeitsproblemen. Voor bestuurders is het echter wel belangrijk om tijdig aan (een aantal) crediteuren te melden dat er niet aan de verplichtingen voldaan kan worden. Zo dient een ondernemer die niet aan zijn belastingbetalingen kan voldoen – teneinde (mogelijke) bestuurdersaansprakelijkheid te voorkomen – tijdig betalingsonmacht te melden. Een bestuurder kan aansprakelijk worden gesteld als de onderneming de belastingen en premies niet kan betalen en dat niet tijdig wordt gemeld. Het gaat daarbij onder andere om loonheffingen, omzetbelasting en premies bedrijfstakpensioenfonds.
Het Ministerie van Financiën heeft besloten dat een afzonderlijke melding betalingsonmacht tijdelijk niet nodig is als u om uitstel van betaling in verband met corona vraagt. Dit geldt voor zowel de al verstreken als voor de toekomstige tijdvakken, vanaf het tijdvak februari 2020. Let op dat het bijzonder uitstel alleen geldt in verband met de coronacrisis. In alle overige situaties dient nog steeds betalingsonmacht te worden gemeld. U kunt betalingsonmacht rechtstreeks digitaal melden of gebruik maken van het formulier op de website van de Belastingdienst.
8. Mag ik namens de onderneming schuldeisers blijven betalen en mag ik namens de onderneming verplichtingen aangaan indien sprake is van liquiditeitsproblemen?
Wij komen hier op het terrein van bestuurdersaansprakelijkheid. In het kader van een normale bedrijfsvoering is het uitgangspunt dat een bestuurder vrij is om te bepalen wie hij wanneer betaalt en is hij tevens gerechtigd om overeenkomsten aan te gaan. Een bestuurder van een onderneming die in financiële problemen verkeert, heeft minder vrijheid. Zo is een bestuurder aansprakelijk die een overeenkomst aangaat terwijl hij weet of behoort te weten dat de onderneming de verplichtingen niet kan nakomen en bovendien geen verhaal biedt. Ook kan het selectief betalen onder omstandigheden onrechtmatig zijn, bijvoorbeeld indien aan gelieerde rechtspersonen wordt betaald en andere crediteuren onbetaald worden gelaten. Naast deze twee voorbeelden zijn er andere gevallen die tot bestuurdersaansprakelijkheid kunnen leiden. Een bestuurder van een onderneming in financiële problemen doet er dan ook verstandig aan zich te laten adviseren.
9. Kan ik vermogen van mijn onderneming veiligstellen c.q. overdragen als een faillissement onafwendbaar is?
Indien een faillissement onafwendbaar is, zal er een curator worden aangesteld. De taak van de curator is kort gezegd om het vermogen te vereffenen en de opbrengst te verdelen over de crediteuren conform hun wettelijke rang. Daarbij zal de curator in eerste instantie de mogelijkheden van een doorstart onderzoeken, omdat in geval van een doorstart (vrijwel) altijd de hoogst mogelijke opbrengst wordt gerealiseerd. Indien een curator constateert dat er voorafgaand aan het faillissement rechtshandelingen hebben plaatsgevonden op basis waarvan de (gezamenlijke) crediteuren zijn benadeeld, heeft hij de mogelijkheid om deze rechtshandelingen te vernietigen door middel van het inroepen van de actio pauliana. Het kan dan bijvoorbeeld gaan om zaken die onder de reële waarde worden verkocht, maar ook indien er wel een reële verkoopprijs wordt voldaan kan er nog sprake zijn van pauliana. Een bestuurder die een paulianeuze rechtshandeling verricht c.q. daaraan meewerkt, handelt onder omstandigheden onrechtmatig.
10. Hoe kan ik de activa van een failliete onderneming kopen c.q. een doorstart realiseren?
Indien een onderneming failliet gaat, wordt het faillissement gepubliceerd in het insolventieregister en in het handelsregister. Ook wordt ingeschreven welke curator de rechtbank heeft aangesteld. Indien u interesse heeft in een doorstart c.q. de koop van activa, kunt u contact opnemen met de curator. Een curator zal u veelal vragen om een geheimhoudingsovereenkomst te ondertekenen en u daarna vertrouwelijke informatie verschaffen en u in de gelegenheid stellen om de activa te bekijken. De curator zal u daarbij aangeven welke activa hij te koop aanbiedt en tegen welke voorwaarden de activa te koop worden aangeboden en u vragen een bod uit te brengen. Wees bewust van het feit dat de koop van een onderneming uit een faillissement anders verloopt dan een reguliere (aandelen)transactie. Zo zal een curator u geen garanties (kunnen) geven en geldt dat bestaande contractspartijen niet gehouden zijn om de overeenkomst die met de gefailleerde onderneming bestond met u voort te zetten. Ook dient u zich bewust te zijn van de rechten van de werknemers indien u besluit om hen een arbeidsovereenkomst aan te bieden.
Ook indien u nauw betrokken was bij de failliete onderneming (bijvoorbeeld als bestuurder of aandeelhouder) kunt u (in beginsel) in aanmerking komen voor een doorstart. Een curator handelt in het belang van de gezamenlijke crediteuren en streeft ernaar om een zo hoog mogelijke opbrengst te realiseren.